Şili’da Şirket Kurma 2025

Şili’de Şirket Kurmanın Avantajları

Şili, Latin Amerika’nın ekonomik olarak en istikrarlı ve en gelişmiş ülkelerinden biri olarak, yabancı yatırımcılar için son derece cazip bir destinasyon haline gelmiştir. Ekonomik serbestlik endeksi, iş yapma kolaylığı ve yasal şeffaflık gibi alanlarda bölgedeki pek çok ülkeye kıyasla daha üst sıralarda yer alır. Bu avantajlar, Şili’de şirket kurmak isteyen girişimciler için güçlü bir zemin oluşturur.

Şili’nin yatırımcılara sunduğu en büyük avantajlardan biri, dış yatırımların korunduğu yasal çerçevedir. Ülke, 50’den fazla ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalamıştır. Bu durum, Şili’de şirket kuran bir yabancının hem ülkede hem de kendi ülkesinde iki kez vergi ödemesini engeller. Ayrıca yatırımcılara kârlarını özgürce kendi ülkelerine transfer etme imkanı da tanınır.

Şili’nin Latin Amerika’daki diğer ülkelerle olan serbest ticaret anlaşmaları sayesinde, burada kurulan bir şirket sadece Şili pazarına değil, tüm bölgeye açılabilir. ABD, AB, Çin, Japonya gibi büyük pazarlarla ticaret anlaşmalarına sahip olması, ihracat yapmak isteyen girişimciler için büyük bir kapı açar.

İnternet altyapısı, dijital kamu hizmetleri ve e-devlet uygulamaları sayesinde şirket kurma süreçleri büyük ölçüde dijitalleştirilmiştir. Bu durum, hem kurulum sürecinin hızını artırmakta hem de bürokratik engelleri en aza indirmektedir. Özellikle “Tu Empresa en un Día” (Bir Günde Şirketin Hazır) adlı dijital platform sayesinde, başvuru işlemleri çevrimiçi olarak kısa sürede tamamlanabilir.

Bunlara ek olarak, Şili’de iş gücü eğitimlidir ve çok sayıda üniversite mezunu genç iş gücü piyasaya her yıl dahil olur. İş yasaları, işverenleri ve çalışanları dengeli şekilde koruyacak biçimde düzenlenmiştir. Ayrıca ekonomik istikrar, düşük enflasyon oranları ve sürdürülebilir büyüme, yatırımcıların güvenli bir şekilde hareket etmelerine olanak sağlar.

Şili’de Şirket Kurma Süreci

Şili’de şirket kurmak, özellikle dijitalleşmiş yapısı sayesinde oldukça hızlı ve pratik bir süreçtir. İlk adım, şirket türünün belirlenmesidir. En çok tercih edilen şirket türleri arasında “Sociedad de Responsabilidad Limitada” (SRL – Limited Şirket), “Sociedad por Acciones” (SpA – Hisseli Şirket) ve “Empresa Individual de Responsabilidad Limitada” (EIRL – Bireysel Limited Şirket) yer alır.

Kurulum süreci genellikle aşağıdaki adımlardan oluşur:

• Şirket Türünün Belirlenmesi: Kurucuların sayısı, sermaye yapısı ve faaliyet alanına göre uygun şirket türü seçilir.
  
• Şirket İsminin Tescili: Şirket ismi, Şili Ticaret Sicili üzerinden kontrol edilip rezerve edilir.
  
• Ana Sözleşmenin Hazırlanması: Şirketin kuruluş sözleşmesi hazırlanarak noter onayından geçirilir.
  
• Sii Kayıtları: Şirketin Şili Vergi Dairesi (SII) nezdinde kaydı yapılır ve bir RUT (Rol Único Tributario – Vergi Kimlik Numarası) alınır.
  
• Sosyal Güvenlik Kayıtları: Şirketin çalışan çalıştıracağı durumlarda sosyal güvenlik kurumuna kayıt yaptırması gerekir.
  
• Belediye İzinleri: Faaliyet alanına göre ilgili belediyeden çalışma ruhsatı alınmalıdır.
  

Tüm bu işlemler, Şili hükümetinin oluşturduğu online platformlar üzerinden hızlıca yapılabilir. Özellikle “www.tuempresaenundia.cl” adresi üzerinden, çoğu şirket türü tek bir gün içinde kurulabilir.

Girişimciler, ister şahsen Şili’de bulunarak ister bir temsilci veya danışman aracılığıyla uzaktan bu süreci tamamlayabilirler. Yabancı yatırımcılar için yerel bir temsilcinin bulunması zorunlu olabilir. Ayrıca banka hesabı açmak ve sermaye transferleri yapmak için bazı belgeler İngilizce dışındaki dillerdeyse, resmi tercümesi istenebilir. ​​

Şirket Türleri ve Seçim Kriterleri

Şili’de şirket kurmak isteyen girişimcilerin ilk adımı, kendilerine en uygun şirket türünü seçmektir. Ülkede farklı ihtiyaçlara göre yapılandırılmış çeşitli şirket türleri bulunmaktadır ve bu yapıların her biri, yasal yükümlülükler, vergi sorumlulukları, hisse yapısı ve yönetim biçimi açısından farklılık gösterir.

• SpA (Sociedad por Acciones): En yaygın tercih edilen şirket türüdür. Tek bir kişi tarafından da kurulabilir, sınırsız sayıda hissedarı olabilir. Hisseler kolaylıkla devredilebilir ve yatırımcılar arasında esnek bir sermaye dağılımı sağlar. Özellikle startup ve yatırım odaklı şirketler için idealdir.
  
• SRL (Sociedad de Responsabilidad Limitada): En fazla 50 ortakla kurulabilir. Ortaklar arasında hisse devri sınırlıdır ve noter onayı gerektirir. Daha çok aile şirketleri veya sınırlı ortaklıkla yürütülecek küçük işletmeler için uygundur.
  
• EIRL (Empresa Individual de Responsabilidad Limitada): Bireysel girişimciler için tasarlanmış bir modeldir. Sahiplik tektir ancak işletme ile şahıs malvarlığı ayrıdır. Serbest çalışanlar ve küçük esnaflar tarafından tercih edilir.
  
• SA (Sociedad Anónima): Büyük ölçekli işletmeler veya halka açık şirketler için uygundur. Yönetim kurulu zorunludur ve daha karmaşık bir yasal yapıya sahiptir.
  

Şirket türü seçilirken aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

• Ortak sayısı ve sermaye yapısı
  
• Sermaye artırımı ve hisse devri planları
  
• Vergisel yükümlülükler
  
• Yatırımcı beklentileri ve büyüme hedefleri
  
• Faaliyet alanının gereklilikleri
  

Gerekli Belgeler ve Evraklar

Şili’de şirket kuruluşu için hazırlamanız gereken evraklar, seçtiğiniz şirket türüne göre kısmen değişiklik gösterse de temel belgeler aşağıdaki gibidir:

• Kuruluş sözleşmesi (Escritura de Constitución): Ortakların bilgileri, sermaye yapısı, şirket amacı ve yönetim yapısı gibi detayları içerir.
  
• Kimlik belgeleri: Kurucu ortakların pasaport fotokopileri. Yerli ortak varsa ulusal kimlik.
  
• Yasal temsilci bilgileri: Eğer yabancı kurucu varsa, Şili’de ikamet eden bir temsilcinin atanması gerekir.
  
• Adres bilgisi: Şirketin faaliyet göstereceği yasal adresin beyanı.
  
• Sermaye beyanı: Kuruluşta yatırılacak sermaye miktarı ve bu sermayenin ortaklar arasındaki dağılımı.
  
• Noter onayı: Belgelerin büyük kısmı noter huzurunda onaylanmalıdır.
  

Ayrıca, bazı özel sektörler için (finans, sağlık, eğitim gibi) ek lisans ve ruhsatlar da gerekebilir.

Şirket Kuruluşu İçin Başvuru ve İzin Süreci

Şili’de şirket kurulum süreci, elektronik ortamda büyük ölçüde hızlandırılmış ve sadeleştirilmiştir. Ancak bazı prosedürler hâlâ fiziksel belgelerle işlem görmektedir.

1. Şirketin Ana Sözleşmesinin Hazırlanması: Hukuki bir danışmanla çalışılarak tüm detaylar belirlenir ve noter huzurunda imzalanır.
   
2. Şirketin Kuruluşunun Tescili: Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne (Registro de Comercio) başvurularak şirket resmi kayıtlara geçirilir.
   
3. Şirketin İlan Edilmesi: Kuruluş bilgileri, Şili’nin resmi gazetesinde (Diario Oficial) ilan edilir.
   
4. Vergi Dairesine Bildirim: Kurulan şirket, Şili Vergi Dairesi olan SII’ye (Servicio de Impuestos Internos) kayıt ettirilir.
   
5. Elektronik Fatura Yetkisi: SII üzerinden e-fatura sistemine geçiş başvurusu yapılır.
   
6. Yerel Belediyeye Bildirim: Faaliyet izni için ilgili belediyeye başvuru yapılır (Patente Municipal).
   

Bu işlemler, “Tu Empresa en un Día” (Bir Günde Şirket) platformu üzerinden çok daha hızlı bir şekilde tamamlanabilir. Platform üzerinden hazırlanan sözleşmeler noter onayı gerekmeden dijital olarak yürütülebilir.

Vergi Numarası ve Kayıt İşlemleri

Şirketin ticari faaliyete başlayabilmesi için Vergi Kimlik Numarası olan RUT (Rol Único Tributario) alınması zorunludur. Bu numara, Şili Vergi İdaresi (SII) tarafından verilir.

RUT alma süreci şu adımlardan oluşur:

• SII üzerinden online başvuru yapılması
  
• Ana sözleşme ve şirket kayıt belgeleri ile birlikte başvuru dosyasının sunulması
  
• Vergi sorumluluklarının belirlenmesi: KDV mükellefiyeti, stopaj vergisi, gelir vergisi gibi yükümlülüklerin tanımlanması gerekir.
  
• Elektronik fatura sistemine giriş: Şirket, SII’nin dijital portalı üzerinden e-fatura düzenleme yetkisi alır.
  

RUT numarası alındıktan sonra şirket yasal olarak gelir elde etmeye ve fatura kesmeye başlayabilir.

Şirketin Yasal Adresi ve Yerel İzinler

Şirketin yasal bir adrese sahip olması zorunludur. Bu adres, hem ticaret siciline hem de vergi dairesine bildirilir. Eğer girişimci Şili’de fiziksel bir ofis kiralamıyorsa, sanal ofis çözümleri kullanabilir. Ancak bazı belediyeler sanal adresleri kabul etmemektedir, bu nedenle faaliyet gösterilecek sektör ve şehir bazında özel durumların değerlendirilmesi gerekir.

Yerel belediyeler tarafından verilen “Patente Municipal” yani belediye çalışma ruhsatı, faaliyete geçmenin ön koşuludur. Ruhsat almak için gereken belgeler genellikle şunlardır:

• Kira kontratı veya mülk tapusu
  
• İtfaiye güvenlik onayı
  
• Çevre uyum raporu (bazı sektörlerde)
  
• Şirket kuruluş evrakları ve RUT
  

Şirket, bu izin olmadan faaliyete başlayamaz ve denetime takılması halinde para cezası alabilir. Faaliyet alanına göre sağlık sertifikaları, gıda üretim izinleri veya ürün sertifikasyonları da talep edilebilir.

Şirketin Hukuki Yapısı ve Ortaklık Türleri

Şili’de bir şirketin kurulması, belirli bir hukuki yapıya oturtulmasını ve bu yapının yasalar çerçevesinde tanımlanmasını gerektirir. Ülkede en çok tercih edilen şirket yapıları, Şili Medeni Kanunu ve Ticaret Kanunu uyarınca düzenlenmiştir. Her şirket tipi, kendi içinde farklı yönetim, denetim ve ortaklık kurallarına sahiptir.

En yaygın hukuki yapılar arasında şunlar yer alır:

• Sociedad de Responsabilidad Limitada (SRL): Ortakların sorumlulukları, şirkete koydukları sermaye ile sınırlıdır. En az 2, en fazla 50 ortak olabilir. Ortaklık devri noter onayıyla yapılabilir ve tüm ortakların onayı gereklidir.
  
• Sociedad por Acciones (SpA): Tek kişi tarafından da kurulabilir. Hisse yapısı esnektir ve kolaylıkla devredilebilir. Startup ve yatırım temelli girişimler için idealdir. Yönetimi basittir, sermaye artırımı kolaydır.
  
• Sociedad Anónima (SA): Halka açık veya kapalı şekilde kurulabilir. Yönetim kurulu zorunludur. Karmaşık bir yapısı olduğundan genellikle büyük sermayeli işletmeler tarafından tercih edilir.
  
• Empresa Individual de Responsabilidad Limitada (EIRL): Tek kişi tarafından kurulur, şirket ile kişi arasında hukuki ayrım vardır. Ancak hisse devri yapılamaz.
  

Ortaklık türleri açısından, Şili yasaları yerli ve yabancı ortaklar arasında ayrım yapmaz. Tüm ortaklar eşit haklara sahiptir ve yönetim sözleşmeyle belirlenen çerçevede yürütülür. Ancak ortaklık türü ve hisse yapısı, vergi yükümlülükleri ile yatırım stratejilerini etkileyebilir.

Şirket Kuruluşunda Yabancı Yatırımcılar İçin Koşullar

Şili, yabancı yatırımcılara açık bir ülke olup yatırımların korunması ve teşvik edilmesi adına güçlü yasal düzenlemelere sahiptir. Yabancı yatırımcılar, yerli yatırımcılarla aynı hak ve yükümlülüklere sahiptir. Ancak bazı yasal şartları yerine getirmeleri beklenir.

• Yasal Temsilci Zorunluluğu: Şili’de ikamet etmeyen yabancı bir kurucu, bir “yasal temsilci” (representante legal) atamak zorundadır. Bu kişi, Şili’de yerleşik olmalı ve tüm resmi işlemleri yürütme yetkisine sahip olmalıdır.
  
• RUT Başvurusu: Yabancı yatırımcıların da Şili vergi sistemi içerisinde bir RUT (vergi numarası) alması gerekir.
  
• Yatırım Bildirimi: Yatırımların belli bir eşiği aşması durumunda, Merkez Bankası’na (Banco Central de Chile) bildirim yapılması gerekebilir. Bu genellikle sermaye transferleriyle ilgilidir.
  
• Sermaye Transferi ve Kâr Dağıtımı: Yabancı yatırımcılar, Şili dışına kâr transferi yapabilirler. Ancak bunun için vergi yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmiş olması gerekir.
  
• Çifte Vergilendirme Anlaşmaları: Şili’nin birçok ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunmaktadır. Türkiye ile de bu anlaşma mevcuttur.
  

Ayrıca, bazı hassas sektörlerde (madencilik, telekomünikasyon gibi) özel izinler ve devlet denetimi bulunabilir. Yabancı yatırımcıların bu alanlarda faaliyet gösterebilmesi için lisans alması gerekebilir.

Vergi Yükümlülükleri ve Muhasebe Kayıtları

Şili’de şirket kuran herkes, Şili vergi sistemine dahil olur ve çeşitli yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Vergi yapısı şeffaftır ancak titizlikle takip edilmesi gerekir.

Temel Vergiler:

• Gelir Vergisi (Impuesto a la Renta): Şirket kazançlarına uygulanır. Şirketin türüne ve yıllık gelirine göre değişen oranlar söz konusudur.
  
• Katma Değer Vergisi (IVA): %19 oranında uygulanır. Tüm mal ve hizmet satışlarında geçerlidir.
  
• Stopaj Vergisi: Yurt dışına gönderilen temettüler, faiz ve hizmet ödemeleri için geçerlidir.
  
• Belediye Ruhsat Vergisi (Patente Municipal): Yıllık olarak belediyelere ödenir. Şirketin gelirine göre değişir.
  

Muhasebe Yükümlülükleri:

• Tüm şirketlerin mali defterlerini tutması zorunludur.
  
• SII (Vergi Dairesi) tarafından belirlenen standartlara göre fatura düzenlenmelidir.
  
• Her yıl vergi beyannamesi (Declaración de Renta) verilmelidir.
  
• Aylık KDV beyannameleri düzenli olarak sunulmalıdır.
  
• Muhasebe kayıtları, denetimlere açık biçimde 6 yıl süreyle saklanmalıdır.
  

Şirketlerin bu yükümlülükleri yerine getirebilmesi için bir muhasebeci veya vergi danışmanıyla çalışması önerilir. Ayrıca, dijital e-fatura sistemine geçiş zorunluluğu nedeniyle teknik altyapının da buna uygun olması gerekir.

İşçi Hakları ve Sosyal Güvenlik

Şili iş hukuku, hem işverenleri hem de çalışanları güvence altına alan dengeli bir yapıya sahiptir. İşe alım sürecinden işten çıkışa kadar tüm süreçler yasal çerçevede düzenlenmiştir. İşçi haklarının ihlali durumunda ağır yaptırımlar uygulanabilir.

Temel İşçi Hakları:

• Asgari Ücret: 2025 itibarıyla Şili’de aylık asgari ücret yaklaşık 500.000 Şili Pesosu’dur (yaklaşık 520 USD).
  
• Çalışma Saatleri: Haftalık maksimum 45 saattir. Fazla mesai, ek ödeme gerektirir.
  
• Yıllık İzin: Çalışanlar yılda en az 15 gün ücretli izin hakkına sahiptir.
  
• İşten Çıkarma: Geçerli bir neden gösterilmesi gerekir. Tazminat ödemesi zorunludur.
  

Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri:

• İşveren, çalışan adına sosyal güvenlik primlerini ödemek zorundadır.
  
• Bu primler şunları kapsar:
  
  • Emeklilik Fonu (AFP)
    
  • Sağlık Sigortası (Fonasa veya özel Isapre)
    
  • İşsizlik Sigortası (Seguro de Cesantía)
    
  • İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Sigortası
    

Her ay bordro düzenlenerek, bu katkılar yasal süresinde yatırılmalıdır. Ayrıca işe alınan her çalışanın sözleşmesi yazılı olarak düzenlenmeli ve İş Gücü Denetim Kurumu’na (Dirección del Trabajo) bildirilmelidir.

Bu yükümlülükler, hem yerli hem yabancı işverenler için geçerlidir ve yerine getirilmemesi cezai yaptırımlara sebep olabilir. Bu yüzden işe alım sürecinden itibaren tüm prosedürler uzman danışmanlar gözetiminde yürütülmelidir.

Yabancı Yatırımcıların Şirket Kurma İzinleri

Şili, uluslararası yatırımı teşvik eden ve destekleyen bir hukuk sistemine sahip olup, yabancı yatırımcıların şirket kurmasına herhangi bir sınırlama getirmemektedir. Yerli ve yabancı yatırımcılar eşit haklara sahiptir ve aynı yasal prosedürleri takip ederler. Ancak yabancıların uyması gereken bazı özel düzenlemeler ve pratik farklılıklar bulunmaktadır.

• Yasal Temsilci Zorunluluğu: Yabancı yatırımcıların Şili’de ikamet etmesi şart değildir ancak mutlaka Şili’de yerleşik bir yasal temsilci (representante legal) atamaları gerekir. Bu kişi, şirketin tüm resmi işlemlerinden sorumlu olacak ve Şili’deki otoritelerle iletişimi sağlayacaktır.
  
• RUT Başvurusu: Yabancı yatırımcıların şirket kurabilmesi ve ticari faaliyetlere başlayabilmesi için Vergi Kimlik Numarası (Rol Único Tributario – RUT) almaları zorunludur. Bu başvuru hem şahsi hem de tüzel kişilik adına yapılabilir.
  
• Kimlik ve Tercüme Belgeleri: Pasaport, ikamet belgesi ve şirket ana sözleşmesinde yer alan belgeler gibi evraklar, noter onaylı ve gerektiğinde İspanyolca’ya çevrilmiş olmalıdır.
  
• Uzaktan Kurulum İmkanı: Şili’deki bazı hukuk firmaları ve ticaret danışmanlık şirketleri aracılığıyla yatırımcılar fiziksel olarak ülkede bulunmadan şirket kurabilirler. Bu işlem için vekâletname (poder notarial) düzenlenmesi gerekir.
  

Şili’nin açık ve dijitalleşmiş iş ortamı sayesinde, bu süreçler genellikle birkaç gün içerisinde tamamlanabilir. Özellikle “Tu Empresa en un Día” (Bir Günde Şirket) platformu, dijital imza sahibi olan yabancılar için işlemleri daha da kolaylaştırmaktadır.

Yabancı Sermaye Yatırımı ve Teşvikler

Şili’de yabancı sermaye yatırımları, “Ley de Inversión Extranjera” (Yabancı Yatırımlar Kanunu) ve “InvestChile” adlı kamu kurumu tarafından düzenlenmekte ve desteklenmektedir. Yatırımcıların sermaye transferi, kâr dağıtımı, mülkiyet hakkı gibi konularda hukuki korumaya sahip olduğu güçlü bir sistem mevcuttur.

Yatırımın Genel Şartları:

• Yatırım tutarı 5.000 ABD Doları eşdeğerinde veya daha fazla olmalıdır (gayrimenkul hariç).
  
• Yatırım döviz, ekipman, teknolojik ürün veya maddi olmayan haklar (patent, marka, know-how) şeklinde olabilir.
  
• Kâr transferleri, vergi sonrası herhangi bir kısıtlama olmadan serbesttir.
  

Teşvik ve Avantajlar:

• Çifte Vergilendirme Anlaşmaları: Şili, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması yapmıştır.
  
• Gümrük Muafiyetleri: Belirli sektörlerde ithalat vergilerinden muafiyet sağlanabilir.
  
• Özel Ekonomik Bölgeler: Özellikle Tarapacá ve Punta Arenas gibi bölgelerde yatırım yapanlara vergi avantajları sunulmaktadır.
  
• Araştırma ve Geliştirme Desteği: Yenilikçi projelere vergi indirimi veya doğrudan hibe desteği verilir.
  
• İhracat Teşvikleri: Serbest ticaret anlaşmaları kapsamında ihracat yapan firmalar düşük gümrük tarifelerinden faydalanır.
  

“InvestChile” kurumu, yatırımcılara bilgi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kamu kurumlarıyla iletişimlerini kolaylaştırır, izin süreçlerini hızlandırır ve yatırım sonrası destek sunar.

Yatırımcı İkamet İzni ve Çalışma İzni

Yabancı yatırımcılar, Şili’de şirket kurmalarının ardından ülkede ikamet etmek ve faaliyet göstermek isterlerse, göçmenlik yasalarına uygun bir şekilde oturum izni alabilirler. Bu süreçler, Şili Göçmenlik Dairesi (Servicio Nacional de Migraciones) tarafından yürütülmektedir.

Yatırımcı İkamet İzni:

• Geçici Oturum İzni (Residencia Temporal): Yabancı yatırımcıların ilk olarak başvurduğu oturum türüdür. Genellikle 1 yıl süreyle verilir ve yenilenebilir.
  
• Başvuru için gerekli belgeler:
  
  • Şirket kuruluş belgeleri
    
  • Şirket adına alınmış RUT
    
  • İş planı ve yatırım taahhüdü
    
  • Banka hesap özetleri
    
  • Yasal temsilciyle yapılmış sözleşme (eğer kendisi Şili’de ikamet etmeyecekse)
    
• Daimi Oturum İzni (Residencia Definitiva): Şili’de en az 2 yıl kesintisiz kalan yatırımcılar bu izne başvurabilir. Bu izne sahip kişi, ülke içinde sınırsız süre kalabilir.
  

Çalışma İzni:

• Oturum iznine sahip bir yatırımcı, doğrudan kendi şirketinde çalışabilir. Ek bir çalışma izni başvurusu yapmasına gerek yoktur.
  
• Yatırımcının eşi ve çocukları da oturum iznine bağlı olarak oturma ve çalışma hakkı elde edebilir.
  

Şili’nin göçmenlik sistemi, nitelikli iş gücü ve yatırımcıları ülkeye çekmek üzerine inşa edilmiştir. Yatırımın ciddiyeti ve sürdürülebilirliği belgelerle ortaya konduğunda, ikamet ve çalışma izinlerinin onaylanması oldukça sorunsuz ilerler.

Yerel Çalışan İstihdamı ve İş Kanunu

Şili’de şirket kuran yabancı yatırımcıların, yerel iş gücünden faydalanmaları hem yasal hem de pratik olarak oldukça yaygındır. İş Kanunu (Código del Trabajo), işveren ve çalışan ilişkilerini açık bir biçimde düzenler ve temel hakları güvence altına alır.

İstihdam Kuralları:

• İş sözleşmesi zorunludur: Her çalışanın yazılı iş sözleşmesi olmalıdır ve işe başladıktan en geç 15 gün içinde düzenlenmelidir.
  
• Sosyal güvenlik ve sigorta: İşveren, çalışan adına zorunlu sosyal güvenlik primlerini ödemekle yükümlüdür. Bu primler emeklilik (AFP), sağlık sigortası (Fonasa veya özel Isapre), işsizlik sigortası ve iş kazası sigortalarını kapsar.
  
• İstihdam oranı: En az beş işçi çalıştıran işverenlerin, çalışanlarının %85’inin Şili vatandaşı olması zorunludur. Ancak yönetici ve teknik personel gibi pozisyonlar bu kurala dahil değildir.
  

Çalışma Koşulları:

• Asgari ücret: 2025 yılı itibarıyla asgari ücret aylık yaklaşık 500.000 Şili Pesosu’dur (yaklaşık 520 USD).
  
• Çalışma süresi: Haftalık maksimum 45 saat çalışma süresi belirlenmiştir.
  
• Fazla mesai: Günlük 2 saati geçmemek kaydıyla fazla mesai yapılabilir ve %50 zamlı ödenmelidir.
  
• Yıllık izin: Her çalışan yılda en az 15 iş günü ücretli izin hakkına sahiptir.
  
• İşten çıkarma: İşten çıkarma nedenleri yazılı belgelenmeli ve çalışana tazminat ödenmelidir.
  

İstihdam süreçlerinin yasal çerçevede yürütülmesi, olası cezai yaptırımların önüne geçmek açısından son derece önemlidir. Ayrıca, çalışanlarla olan ilişkilerin şeffaf ve güvene dayalı olması, şirketin yerel pazarda saygınlık kazanmasına katkı sağlar.

Şirket Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Şirketin sürdürülebilirliği ve başarısı, yalnızca kurulmuş olmasıyla değil, etkin bir şekilde yönetilmesiyle mümkün olur. Şili’de faaliyet gösteren şirketlerin, hem yasal yükümlülüklerine sadık kalmaları hem de iş kültürüne adapte olmaları gerekir.

Temel Yönetim Prensipleri:

• Şeffaf muhasebe: Vergi dairesi (SII) tarafından denetlenen tüm mali işlemler, şeffaf biçimde kayıt altına alınmalıdır.
  
• Zamanında beyannameler: Aylık KDV bildirimi, yıllık gelir vergisi beyanı ve işçi bordroları zamanında yapılmalıdır.
  
• Resmî temsil: Şirket adına yapılacak tüm işlemler için bir yasal temsilci atanmalı ve bu kişinin yetkileri açık şekilde tanımlanmalıdır.
  
• Kurumsal yapı: Özellikle SpA ve SA tipi şirketlerde, yönetim kurulu, denetçiler ve hissedarlar arası ilişkiler net olmalıdır.
  

Operasyonel Yönetim:

• Dijitalleşme: E-fatura sistemine geçiş zorunludur. Bu, hem süreçlerin hızlanmasını hem de kayıtların izlenebilir olmasını sağlar.
  
• İç denetim: Harcamaların, stok yönetiminin ve çalışan performansının iç denetim mekanizmaları ile kontrol edilmesi önerilir.
  
• Yerel danışmanlık: Hukuki ve muhasebesel alanlarda yerel danışmanlık firmaları ile çalışmak, hata payını azaltır.
  

Yönetimde profesyonellik, hem yatırımcının risklerini azaltır hem de Şili devlet kurumları nezdinde güven oluşturur.

Şirketin Faaliyet Alanı ve Ticaret Politikaları

Şirketin hangi sektörde faaliyet göstereceği, yönetim biçiminden yasal izinlere kadar birçok süreci etkiler. Faaliyet alanı, şirketin kuruluş sözleşmesinde net olarak tanımlanmalı ve belediye ruhsatı buna göre alınmalıdır.

Faaliyet Alanına Bağlı Gereklilikler:

• Gıda ve sağlık sektörleri: Ek lisans, hijyen raporu, sağlık denetimi gibi belgeler istenebilir.
  
• İnşaat ve sanayi: İş güvenliği belgeleri, çevre etki değerlendirmesi ve mühendislik raporları gerekebilir.
  
• E-ticaret: Dijital fatura altyapısı, lojistik iş ortaklıkları ve tüketici koruma yükümlülükleri devreye girer.
  

Şili’nin Ticaret Politikaları:

• Serbest ticaret anlaşmaları: Şili’nin 60’tan fazla ülkeyle serbest ticaret anlaşması vardır. Bu sayede ithalat ve ihracatta gümrük vergileri azaltılmıştır.
  
• İhracat destekleri: Şili hükümeti, yerel üreticilerin dış pazarlara açılmasını desteklemek adına finansman ve fuar katılım desteği sağlar.
  
• Çevre ve sürdürülebilirlik: Özellikle enerji, tarım ve madencilik alanlarında faaliyet gösteren şirketler için çevresel sürdürülebilirlik politikalarına uyum zorunludur.
  

Ticaret ve sanayi politikalarının hızlı değişebileceği göz önüne alındığında, faaliyet alanınıza özgü yasal gelişmeleri düzenli olarak takip etmek kritik öneme sahiptir. Ayrıca ticari sicil bilgilerinin güncellenmesi ve belediye izinlerinin süresi dolmadan yenilenmesi gerekir. Bu sayede faaliyet kesintisiz ve hukuki güvence altında sürdürülebilir.

Şili Vergi Sistemi ve Kurumlar Vergisi

Şili vergi sistemi, hem yerli hem de yabancı şirketlerin ticari faaliyetlerini denetleyen şeffaf ve yapısal olarak gelişmiş bir sistemdir. Vergi yükümlülükleri, şirket türüne, faaliyet alanına ve elde edilen gelirin türüne göre şekillenir. Tüm vergisel işlemler, Şili Vergi Dairesi olan Servicio de Impuestos Internos (SII) tarafından yönetilir.

Kurumlar Vergisi (Impuesto de Primera Categoría):

• Şirketlerin elde ettiği net kârlar üzerinden alınır.
  
• 2025 yılı itibarıyla standart kurumlar vergisi oranı %27’dir.
  
• SpA, SRL, SA gibi tüm şirket türleri bu vergiden sorumludur.
  

Vergi Sistemi Modelleri:

Şili’de iki temel kurumlar vergisi rejimi uygulanmaktadır:

1. Semi-Integrated System: Standart rejimdir. Şirket kârları üzerinden %27 oranında vergi ödenir. Hissedarlar, temettü aldıklarında ek vergi öder ancak kurumlar vergisi kısmı mahsup edilir. Çifte vergilendirmeyi önler.
   
2. Pro-Pyme Regime (KOBİ Rejimi): Küçük ve orta ölçekli işletmelere yöneliktir. Daha düşük vergi oranı (%25) uygulanır. Nakit esasına dayalı muhasebe mümkündür ve beyan süreci sadeleştirilmiştir.
   

Temettü Dağıtımı:

• Şirketler yıl sonunda elde ettikleri kârı ortaklarına dağıtabilir.
  
• Bu durumda, temettü vergisi olarak %35 oranında ek bir vergi doğar ancak kurumlar vergisi mahsup edilir.
  

KDV ve Diğer Vergiler

Katma Değer Vergisi (IVA – Impuesto al Valor Agregado):

• Şili’de uygulanan KDV oranı %19’dur.
  
• Tüm mal ve hizmet satışlarında geçerlidir.
  
• Şirketler, düzenli olarak aylık KDV beyannamesi vermekle yükümlüdür.
  

KDV, sadece son tüketiciye yüklenen bir vergi değil, aynı zamanda tedarik zincirindeki tüm aktörlerin fatura düzenleyerek devreden-vergi sistemine dahil olduğu bir yapıdır. Bu yüzden şirketler e-fatura sistemine entegre olmak zorundadır.

Diğer Vergiler:

• Stopaj Vergisi (Retención): Yurt dışına yapılan ödemelerde geçerlidir. Örneğin, temettü dağıtımı (%35), faiz gelirleri (%15), teknik hizmet ödemeleri gibi kalemlerde uygulanır.
  
• Belediye Ruhsat Vergisi (Patente Municipal): Tüm şirketler faaliyette bulundukları belediyeye yıllık olarak bu vergiyi ödemek zorundadır. Oran, şirketin beyan ettiği sermaye ve gelire göre belirlenir.
  
• Damga Vergisi (Impuesto de Timbres y Estampillas): Kredi sözleşmeleri ve bazı resmi belgeler için uygulanır. Genellikle %0,8’lik bir oranla hesaplanır.
  
• Doğal Kaynak Vergileri: Madencilik, enerji gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketler için özel vergi düzenlemeleri mevcuttur.
  

Vergi Teşvikleri ve İstisnalar

Şili, yerli ve yabancı yatırımcıları ülkeye çekebilmek için bazı vergi teşvikleri ve istisnalar sunmaktadır. Bu teşvikler hem sektör bazında hem de bölgesel olarak farklılık gösterebilir.

Yatırım Teşvikleri:

• Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) İndirimi: Ar-Ge projelerine yapılan harcamalar kurumlar vergisi matrahından düşülebilir.
  
• Yeni İşletme Teşviki: KOBİ olarak kurulan yeni şirketler, ilk birkaç yıl daha düşük vergi oranlarından faydalanabilir veya beyan yükümlülükleri basitleştirilir.
  
• Yatırım Kredisi: Sabit sermaye yatırımlarında belirli oranlarda vergi kredisi uygulanabilir.
  

Bölgesel Teşvikler:

• Şili’nin kuzey ve güneyindeki özel ekonomik bölgelerde faaliyet gösteren şirketlere vergi indirimleri sağlanmaktadır.
  
• Özellikle Tarapacá ve Magallanes bölgelerinde ticaret yapan işletmeler için KDV muafiyetleri ve ithalat kolaylıkları mevcuttur.
  

Uluslararası Anlaşmalar:

• Çifte Vergilendirme Anlaşmaları: Şili, Türkiye dâhil 30’dan fazla ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması yapmıştır. Bu sayede iki ülkede birden vergi ödenmesinin önüne geçilir ve kurumlar vergisi temettü vergisinden mahsup edilebilir.
  

İhracat Odaklı Teşvikler:

• İhraç edilen mallar KDV’den muaftır.
  
• İhracat yapan firmalar, yurt dışı fuar katılımı ve lojistik faaliyetleri için devlet desteklerinden yararlanabilir.
  

Vergi teşviklerinden faydalanabilmek için şirketin muhasebe sisteminin düzenli olması, beyanların eksiksiz verilmesi ve ilgili başvuruların zamanında yapılması büyük önem taşır. Ayrıca, bu teşviklerin her biri için SII veya InvestChile gibi kurumlar nezdinde spesifik başvuru prosedürleri bulunur.

Bürokratik Süreçler ve Gecikmeler

Şili, Latin Amerika’daki birçok ülkeye kıyasla dijitalleşmiş ve şeffaf bir iş kurma süreci sunsa da, yabancı yatırımcılar açısından hâlâ bazı bürokratik engeller ve işlem gecikmeleri yaşanabilmektedir. Özellikle şirket kuruluş sürecinde yer alan çok sayıda kurum ve belge zorunluluğu, sürecin öngörülenin ötesinde zaman almasına neden olabilir.

Yaygın Bürokratik Engeller:

• Noter ve tercüme işlemleri: Belgelerin noter onaylı ve İspanyolca’ya çevrilmiş olması gerektiği için yabancı yatırımcılar bu süreçte zaman kaybı yaşayabilir.
  
• Yasal temsilci zorunluluğu: Şili’de ikamet eden bir temsilcinin bulunması zorunlu olduğundan, bu kişinin belirlenmesi ve vekâletname işlemleri süreci uzatabilir.
  
• Vergi numarası (RUT) alınması: Şirketin hem tüzel hem de kişisel düzeyde RUT alması gerekir. Bu süreç, belgelerin eksiksiz olması durumunda bile birkaç gün sürebilir.
  
• E-fatura sistemine geçiş: Şirket kurulduktan sonra e-fatura sistemine entegrasyon, yazılım tedariki ve SII onay süreci teknik destek gerektirebilir.
  
• Belediye izinleri: Belediye çalışma ruhsatı (Patente Municipal) alma süreci, başvurulan belediyeye göre farklılık gösterir ve haftalarca sürebilir.
  

Dijital sistemler birçok işlemi kolaylaştırsa da, platform hataları, yanlış belge yüklemeleri veya mükerrer başvurular gibi nedenlerle işlemlerde gecikme yaşanabilmektedir. Bu nedenle profesyonel destek almak veya danışmanlık firmalarıyla çalışmak oldukça önemlidir.

Yerel Pazarın Zorlukları

Şili pazarı, güçlü ekonomik yapısı ve bölgesel bağlantılarıyla avantajlı gibi görünse de, girişimciler için bazı rekabet ve adaptasyon sorunlarını da beraberinde getirir. Özellikle dışarıdan gelen işletmeler için kültürel ve operasyonel farklar belirleyici olabilir.

Rekabet ve Adaptasyon Engelleri:

• Küçük pazar yapısı: Şili’nin nüfusu yaklaşık 20 milyon civarındadır ve bu durum, bazı sektörlerdeki büyüme potansiyelini sınırlayabilir.
  
• Tüketici davranışları: Şilili tüketicilerin yerel markalara olan güveni yüksek olabilir. Yabancı markalar, pazara girişte güçlü bir iletişim ve uyum stratejisi geliştirmelidir.
  
• Lojistik zorluklar: Ülke coğrafyası uzun ve dar bir yapıya sahip olduğu için, kuzey-güney hatlarında nakliye maliyetleri yükselebilir. Ayrıca Patagonya gibi bazı bölgelere ulaşım sınırlı olabilir.
  
• Tedarik zinciri sorunları: Özellikle ithalata dayalı sektörlerde, limanlardaki gecikmeler ve gümrük prosedürleri lojistikte aksamalara yol açabilir.
  
• Yerel bağlantılar: Şili’de iş ilişkileri çoğunlukla güvene dayalıdır. Yerli iş çevreleriyle iyi ilişkiler kurmak ve güvenilir iş ortakları edinmek zaman alabilir.
  

Bu gibi zorluklara karşı çözüm üretmek için pazar araştırması yapılmalı, yerel danışmanlarla çalışılmalı ve kültürel farkındalık geliştirilmelidir.

Yatırımcılar İçin Riskler ve Hukuki Engeller

Şirket kurma süreci tamamlandıktan sonra bile, yatırımcılar açısından sürdürülebilirlik ve uyum riskleri devam eder. Yasal mevzuatın karmaşıklığı ve ekonomik dalgalanmalar, özellikle yeni yatırımcılar için ciddi belirsizlikler yaratabilir.

Hukuki Riskler:

• Vergisel denetimler: Şili’de SII tarafından yapılan denetimler detaylıdır. Yanlış veya eksik beyanlar ciddi para cezalarına neden olabilir.
  
• Sözleşme ihlalleri: Şili yasaları sözleşme hükümlerini koruma altına alır, ancak yargı süreçleri yavaş ilerleyebilir. Bu durum, alacak takibi ve ticari anlaşmazlıklarda sıkıntı yaratabilir.
  
• Çevresel düzenlemeler: Özellikle inşaat, madencilik, tarım gibi sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için çevre mevzuatı oldukça katıdır. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi projelerin durdurulmasına yol açabilir.
  
• İş hukuku yükümlülükleri: Çalışan hakları konusunda yapılacak ihlaller, iş davalarına ve idari cezalara neden olabilir.
  

Finansal ve Ekonomik Riskler:

• Kur dalgalanmaları: Şili Pesosu’nun Amerikan Doları karşısındaki oynaklığı, ithalat ve ihracat yapan firmalar için maliyetleri öngörülemez hale getirebilir.
  
• Siyasi belirsizlikler: Anayasal reformlar veya seçim dönemlerindeki politik tartışmalar, ekonomik istikrarı kısa süreli etkileyebilir.
  
• Pazar doygunluğu: Bazı sektörlerde yüksek rekabet ve düşük marjlar, özellikle küçük yatırımcılar için sürdürülebilirliği zorlaştırabilir.
  

Bu riskleri minimize etmek için yatırım öncesinde detaylı fizibilite çalışması yapılmalı, vergi ve hukuk danışmanları ile uzun vadeli bir strateji belirlenmelidir. Ayrıca şirket içi risk yönetimi sistemlerinin oluşturulması, kriz anlarında daha sağlıklı kararlar alınmasını sağlar.

Şili Ticaret ve Sanayi Odaları

Şili’de şirket kurmak isteyen yatırımcılar için en önemli yerel kaynaklardan biri ticaret ve sanayi odalarıdır. Bu kurumlar, iş dünyasıyla devlet kurumları arasında köprü görevi görürken aynı zamanda yatırımcılara bilgi, ağ ve yönlendirme desteği sağlarlar.

Başlıca Kurumlar:

• Cámara Nacional de Comercio (CNC): Şili Ulusal Ticaret Odası, ülke genelindeki ticari aktörleri temsil eder ve yatırımcılara hukuki ve ekonomik gelişmelerle ilgili sürekli bilgi sağlar. Yabancı yatırımcılarla işbirliğini teşvik eden toplantı ve etkinlikler düzenler.
  
• SOFOFA (Sociedad de Fomento Fabril): Şili’nin en büyük sanayi ve üretim odasıdır. Özellikle büyük üreticiler ve sanayi yatırımları için rehberlik eder. Politika üretiminde etkilidir.
  
• Cámaras Regionales de Comercio: Şili’nin farklı bölgelerinde bulunan yerel ticaret odaları (ör. Santiago, Valparaíso, Concepción), şehir bazında yatırım olanakları, izin süreçleri ve yerel iş gücü hakkında bilgi sağlar.
  

Sağlanan Hizmetler:

• Şirket kurulumuna dair rehber dokümanlar ve seminerler
  
• Yerel iş bağlantıları ve potansiyel müşteri/satıcı veritabanları
  
• Yasal değişikliklerin takibi ve duyurulması
  
• B2B etkinlikler, fuar katılımı ve ağ oluşturma fırsatları
  

Yatırımcıların Şili’deki ilk temas noktalarından biri olan bu odalar, yalnızca bilgi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda iş kültürüne uyum sürecinde de önemli bir mentorluk rolü üstlenir.

Şili Konsoloslukları ve Yatırım Ajansları

Yabancı yatırımcılar, hem kendi ülkelerindeki Şili konsoloslukları aracılığıyla hem de doğrudan Şili hükümetine bağlı yatırım ajansları sayesinde şirket kurma sürecinde destek alabilirler.

Şili Konsoloslukları:

• Şili Başkonsoloslukları ve Büyükelçilikleri, yatırımcı vizesi ve iş oturumu süreçlerinde yönlendirme sağlar.
  
• Şirket kuruluş belgeleri, vekâletnameler ve noter işlemleri gibi belgeler, konsolosluk üzerinden önceden onaylatılabilir.
  
• Türkiye’deki Şili Konsolosluğu, hem Türk vatandaşlarına hem de Türkiye merkezli şirketlere Şili’de yatırım rehberliği sunabilir.
  

Yatırım Ajansları:

• InvestChile: Şili Hükümeti’ne bağlı resmi yatırım ajansıdır. Yabancı yatırımcılara doğrudan hizmet verir.
  Sağladığı hizmetler şunlardır:
  
  • Sektörel analiz ve yatırım fırsatları
    
  • Yasal izinler ve lisans süreçlerinde danışmanlık
    
  • Kamu kurumlarıyla bağlantı kurulması
    
  • Birebir rehberlik hizmetleri
    
• CORFO (Corporación de Fomento de la Producción): Girişimcilik ve yenilik odaklı projelere fon ve teşvik sağlayan kamu kurumu. Yeni şirketler için finansman ve hibe fırsatları sunar.
  

Bu kurumlar sayesinde yatırımcılar, kamu ile özel sektör arasında güçlü bir rehberlik ağına erişebilir ve süreçleri kolaylaştırabilir.

Şili’deki Yatırımcılar İçin Danışmanlık Hizmetleri

Şirket kurma süreci, yabancı yatırımcılar için çeşitli teknik, hukuki ve kültürel zorluklar barındırabilir. Bu nedenle, uzman danışmanlık firmalarından alınacak destek büyük önem taşır. Şili’de yatırım, muhasebe ve hukuk alanında faaliyet gösteren birçok yerli ve uluslararası danışmanlık firması bulunmaktadır.

Danışmanlık Alanları:

• Hukuki Danışmanlık: Şirket ana sözleşmesi, hisse yapısı, yasal temsilci atanması, ruhsat izinleri gibi işlemler için hizmet verir. Uluslararası hukuk firmalarının Şili ofisleri genellikle İngilizce destek sunar.
  
• Vergi ve Muhasebe Danışmanlığı: Kurumlar vergisi, KDV, maaş bordroları ve yıllık beyannameler gibi işlemlerin düzgün yürütülmesini sağlar.
  
• Göçmenlik ve Vize Danışmanlığı: Yatırımcı oturum izni, çalışma izni ve aile üyeleri için vize işlemleriyle ilgilenir.
  
• Pazar Araştırması ve Strateji Danışmanlığı: Şirketin faaliyet göstereceği sektörle ilgili rekabet analizi, fiyatlandırma stratejisi ve yerelleşme danışmanlığı sağlar.
  
• İK ve İşe Alım: Yerel iş gücü piyasası hakkında bilgi verir, iş ilanlarının oluşturulması, mülakat süreçleri ve iş sözleşmelerinin düzenlenmesinde destek olur.
  

Öne Çıkan Danışmanlık Türleri:

• One-Stop-Shop Hizmetler: Şirket kuruluşundan itibaren tüm süreçleri tek elden yöneten entegre danışmanlık firmaları.
  
• Sanal ofis sağlayıcıları: Hem yasal adres sunar hem de idari işlemleri üstlenir.
  

Yatırımcıların bu tür profesyonel hizmetleri kullanması, sürecin hızla ve yasalara uygun biçimde tamamlanmasını sağlar. Aynı zamanda yerel dinamiklere hâkim uzmanlarla çalışmak, pazarda daha güçlü ve güvenilir bir başlangıç yapma imkânı sunar.

Şili’da Şirket Kurma 2025 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Notlar:

Şili’de Şirket Kurma: InvestChile

Ternrise Danışmanlarını Keşfedin: Ternrise Şili Kariyer Hizmetleri Danışmanlarını keşfedin!