Çek Cumhuriyeti’da Üniversite Eğitimi 2025

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurma 2025: Genel Bilgiler

Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa’nın en stratejik ülkelerinden biri olarak, gelişmiş ekonomisi, düşük işletme maliyetleri ve Avrupa Birliği üyeliği sayesinde uluslararası yatırımcılar için cazip bir merkez haline gelmiştir. Ancak üniversite eğitimi açısından da ülke, özellikle Avrupa dışından gelen öğrenciler için oldukça cazip fırsatlar sunmaktadır. Kaliteli yükseköğretim kurumları, İngilizce program seçenekleri, düşük yaşam maliyetleri ve kültürel çeşitlilik, Çek Cumhuriyeti’ni 2025 yılında üniversite eğitimi almak isteyenler için ideal bir destinasyon yapmaktadır.

Çek Cumhuriyeti’nde eğitim sistemi, Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile uyumlu Bologna sürecine dayalı olarak düzenlenmiştir. Bu sayede lisans, yüksek lisans ve doktora programlarının yapısı, Avrupa’daki diğer ülkelerle benzerlik gösterir ve alınan diplomalar Avrupa genelinde tanınır. Özellikle Prag ve Brno gibi büyük şehirlerde bulunan üniversiteler, hem yerel hem de uluslararası öğrencilere geniş olanaklar sunmaktadır.

Çek üniversiteleri arasında Charles University, Masaryk University, Czech Technical University ve University of Economics gibi kurumlar öne çıkar. Bu üniversitelerde hem Çekçe hem de İngilizce eğitim alabileceğiniz programlar mevcuttur. İngilizce programlara başvurmak isteyen öğrencilerin genellikle IELTS veya TOEFL gibi yeterlilik sınavlarından belirli bir skor alması gerekmektedir.

Üniversite eğitimi genellikle kamu kurumlarında ücretsizdir; ancak bu durum sadece Çekçe eğitim alan öğrenciler için geçerlidir. İngilizce programlar ise yıllık 2.000 ila 12.000 Euro arasında değişen ücretlerle sunulmaktadır. Özel üniversitelerde ise bu ücret daha yüksek olabilir. Bununla birlikte, birçok üniversite, başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencilere burs imkânı da tanımaktadır.

2025 yılı itibarıyla Çek Cumhuriyeti’nde üniversiteye başvurmayı düşünen öğrenciler için süreç, başvurulacak üniversiteye göre değişiklik göstermekle birlikte, genellikle şu adımları içerir:

Program seçimi ve ön değerlendirme

Dil yeterliliği belgelerinin temini (İngilizce programlar için)

Online başvuru süreci ve evrak teslimi

Giriş sınavları veya mülakatlar (bazı bölümler için)

Kabul mektubunun alınması

Öğrenci vizesi başvurusu

Çek Cumhuriyeti, öğrencilere sunduğu yüksek yaşam kalitesi, güvenli ortamı ve kültürel zenginliği ile eğitim dışında da birçok avantaj sağlar. Toplu taşıma sistemleri oldukça gelişmiştir ve öğrencilere özel indirimler sunulur. Ayrıca Avrupa’nın merkezinde bulunması, diğer Avrupa ülkelerine seyahat etmek isteyen öğrenciler için büyük bir avantaj sağlar.

Prag gibi şehirlerde öğrenci yurtlarında kalmak mümkündür ancak kontenjan sınırlı olduğu için erken başvuru önemlidir. Alternatif olarak öğrenciler özel yurtlar veya paylaşımlı dairelerde konaklayabilir. Aylık konaklama giderleri şehir merkezine ve seçilen konaklama tipine göre değişiklik göstermekle birlikte ortalama 300 – 600 Euro arasındadır.

Çek Cumhuriyeti’nde üniversite okumak, sadece akademik gelişim değil, aynı zamanda çok kültürlü bir çevrede kişisel gelişim için de büyük bir fırsattır. Öğrenciler burada hem kariyer hedeflerine ulaşabilir hem de Avrupa’nın kalbinde unutulmaz bir deneyim yaşayabilir. ​​

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Türleri

Çek Cumhuriyeti, iş dünyasına adım atmak isteyen yerli ve yabancı girişimcilere farklı şirket türleriyle esneklik sunan bir sistem sunmaktadır. 2025 yılı itibarıyla ülkede en çok tercih edilen şirket türleri arasında limited şirket (s.r.o.), anonim şirket (a.s.), temsilcilik ve şube açma modelleri yer almaktadır. Her bir tür, şirketin büyüklüğü, iş modeli, yatırım hedefleri ve yasal sorumluluklarına göre avantajlar ve sınırlamalar barındırmaktadır.

Limited Şirket (s.r.o.)

Çek Cumhuriyeti’nde en yaygın şirket türü olan “společnost s ručením omezeným” yani limited şirket (s.r.o.), küçük ve orta ölçekli işletmeler için en uygun yapı olarak öne çıkar. Bu tür şirket, sınırlı sorumlulukla faaliyet gösterir, yani şirket ortakları sadece koydukları sermaye kadar sorumludur ve kişisel mal varlıkları korunur.

Başlıca özellikleri şunlardır:

En az bir gerçek veya tüzel kişiyle kurulabilir.

Asgari sermaye gereksinimi sadece 1 Çek Kronudur.

Ortak sayısı en fazla 50 olabilir.

Şirketin yönetimi, genellikle bir veya birden fazla yöneticiden (executive director) oluşur.

Muhasebe ve vergi düzenlemeleri, ticari defter tutmayı ve yıllık rapor sunmayı gerektirir.

Limited şirketler, vergi avantajları ve düşük kuruluş maliyetleri sayesinde hem yerli girişimciler hem de uluslararası yatırımcılar için cazip bir tercihtir. Ayrıca kuruluş süreci hızlıdır ve e-devlet sistemleri üzerinden birçok işlem çevrim içi olarak gerçekleştirilebilmektedir.

Anonim Şirket (a.s.)

“Akciová společnost” yani anonim şirket (a.s.), genellikle büyük ölçekli yatırımlar, halka arzlar veya uluslararası ticaret amacı taşıyan firmalar için tercih edilir. Bu yapıda sermaye, hisse senetlerine bölünmüştür ve hissedarların sorumluluğu sahip oldukları hisselerle sınırlıdır.

Öne çıkan özellikleri:

Asgari kuruluş sermayesi 2.000.000 CZK (yaklaşık 80.000 Euro) olup, en az %30’u kuruluş sırasında ödenmelidir.

En az bir hissedar yeterlidir.

Hissedarlar gerçek ya da tüzel kişi olabilir.

Yönetim yapısı iki modelden biri olabilir: geleneksel (yönetim kurulu + denetim kurulu) veya tek seviyeli (yönetim kurulu).

Halka arz ve borsa kotasyonu gibi olanaklar sağlar.

Anonim şirketler, kurumsal yapı isteyen girişimler için uygundur. Özellikle Çek Cumhuriyeti’nde endüstriyel, finansal veya uluslararası alanda faaliyet gösteren büyük işletmeler bu türü tercih etmektedir.

Temsilcilik ve Şube Açma

Yabancı şirketler için bir diğer alternatif ise temsilcilik veya şube açmaktır. Bu yöntemler, doğrudan yeni bir tüzel kişilik kurmak yerine mevcut bir şirketin Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet göstermesini sağlar.

Temsilcilik Ofisi (Representative Office):

Tüzel kişilik statüsünde değildir.

Genellikle piyasa araştırması, tanıtım faaliyetleri veya iş geliştirme amaçlı açılır.

Ticari faaliyetlerde bulunamaz, fatura kesemez.

Şube (Branch):

Ana şirketin bir uzantısı olarak faaliyet gösterir.

Tüzel kişilik değildir ancak ticari faaliyet yürütebilir.

Ana şirket, şubenin tüm yükümlülüklerinden doğrudan sorumludur.

Kendi vergi numarası ve muhasebesi olmak zorundadır.

Çek Ticaret Siciline kayıt zorunluluğu vardır.

Şube açmak, Çek pazarına hızlı giriş yapmak isteyen yabancı şirketler için avantajlıdır. Ancak ana merkezin tüm yükümlülükleri üstlenmesi, dikkatle değerlendirilmesi gereken bir risktir.

Şirket türü seçimi yapılırken girişimcinin iş modeli, yatırım sermayesi, vergi planlaması ve uzun vadeli stratejisi göz önünde bulundurulmalıdır. Çek Cumhuriyeti, yatırımcılara bu alanda büyük bir çeşitlilik sunarken, hukuki danışmanlık desteği almak süreci hızlandırır ve olası riskleri minimize eder.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurma Süreci

Çek Cumhuriyeti’nde bir şirket kurmak isteyen girişimciler için süreç, Avrupa Birliği’nin genel uygulamalarıyla uyumlu, oldukça sistematik ve dijitalleşmiş bir yapıya sahiptir. 2025 yılı itibarıyla, şirket kuruluş süreci hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için büyük ölçüde kolaylaştırılmıştır. E-devlet altyapısının gelişmiş olması, çevrimiçi başvuru sistemleri ve dijital imza ile işlemlerin büyük kısmının fiziksel olarak ülkede bulunmadan da yapılabilmesini mümkün kılmaktadır.

Şirket kuruluş süreci, başvuru sahibinin tercih ettiği şirket türüne bağlı olarak değişkenlik gösterse de, genel hatlarıyla belli aşamaları içermektedir. Bu aşamalarda yapılacak her işlem yasal düzenlemelere tabidir ve resmi belgelerle desteklenmelidir.

Şirket Kuruluşu İçin Gerekli Adımlar

Çek Cumhuriyeti’nde bir şirket kurmak için izlenmesi gereken temel adımlar şu şekilde sıralanabilir:

1. Şirket İsmi Seçimi ve Kontrolü: İlk adım, benzersiz bir şirket ismi seçmek ve bu ismin Çek Ticaret Sicilinde (Commercial Register – Obchodní rejstřík) daha önce kayıtlı olup olmadığını kontrol etmektir. İsmin daha önce kullanılmamış olması gerekir.

2. Ana Sözleşmenin Hazırlanması: Şirket türüne uygun olarak “Kuruluş Sözleşmesi” ya da “Ana Sözleşme” hazırlanır. Bu belge noter huzurunda onaylanmalıdır. İçeriğinde şirketin unvanı, adresi, faaliyet konusu, sermayesi ve ortakların bilgileri yer alır.

3. Sermayenin Bankaya Yatırılması: Limited şirket için asgari sermaye 1 CZK olmakla birlikte, pratikte genellikle daha yüksek tutarlar tercih edilir. Anonim şirketlerde ise 2.000.000 CZK asgari sermaye şartı vardır. Sermaye, şirket adına açılan geçici bir banka hesabına yatırılır.

4. Ticaret Siciline Kayıt: Tüm belgeler hazırlandıktan sonra şirket, ilgili bölge mahkemesine başvurarak ticaret siciline kayıt ettirilir. Kayıt işlemi çevrimiçi yapılabildiği gibi avukat veya noter aracılığıyla da gerçekleştirilebilir.

5. Vergi Numarası (DIČ) ve KDV Kayıtları: Ticaret Siciline kayıt tamamlandıktan sonra şirket otomatik olarak vergi dairesine bildirilir. Ancak KDV yükümlüsü olmak isteyen şirketlerin ayrıca başvuru yapması gerekir. Genellikle aylık ya da üç aylık KDV beyanı zorunludur.

6. Ticari Ruhsat ve Faaliyet İzni: Bazı sektörlerde faaliyet göstermek için ilave ruhsat veya izin alınması gerekebilir. Örneğin restoran, inşaat, danışmanlık gibi alanlarda özel izinler istenebilir.

7. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Kaydı: İşçi çalıştıracak şirketler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na ve Sağlık Sigortası Kurumu’na kayıt yaptırmalıdır.

Bu adımlar, şirketin yasal olarak faaliyete başlaması için zorunludur ve herhangi bir eksiklik durumunda işlemler gecikebilir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurulumunun Zaman Çizelgesi

Şirket kuruluş süreci, belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması durumunda oldukça kısa sürede tamamlanabilir. 2025 itibarıyla dijital süreçler sayesinde bu süre daha da kısalmıştır.

Aşama	Açıklama	Tahmini Süre
Şirket ismi belirleme ve kontrol	Ticaret sicilinde isim kontrolü	1 gün
Ana sözleşme hazırlığı	Noter veya avukat yardımıyla	1-2 gün
Banka hesabı açılışı ve sermaye yatırımı	Geçici hesap üzerinden	2-3 gün
Ticaret Siciline kayıt	Online ya da mahkeme üzerinden	3-5 iş günü
Vergi dairesi bildirimi ve KDV kaydı	Gerekliyse ek başvuru yapılır	2-3 iş günü
Ticari ruhsat/izinler (varsa)	Sektöre göre değişken	5-10 iş günü
Sosyal güvenlik ve sağlık kaydı	İşçi çalıştıracak şirketler için	1-2 gün

Toplamda, standart bir limited şirket (s.r.o.) kuruluşu için tüm süreç yaklaşık 10 ila 15 iş günü içerisinde tamamlanabilir. Ancak bazı durumlarda, özel izinler veya noter yoğunluğu gibi faktörler süreci uzatabilir.

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen yatırımcılar için hukuki ve mali danışmanlık almak, süreçlerin daha hızlı ve sorunsuz ilerlemesini sağlar. Ayrıca e-imza ve vekalet kullanımı ile yurtdışından işlem yapılması da mümkündür.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket İçin Gerekli Belgeler

Çek Cumhuriyeti’nde bir şirket kurarken, yasal prosedürleri tamamlayabilmek için belirli belgelerin hazırlanması ve ilgili kurumlara sunulması gerekmektedir. Belgelerin doğruluğu ve eksiksiz olması, şirket kurulum sürecinin hızla ilerlemesi açısından kritik öneme sahiptir. 2025 yılı itibarıyla, Çek makamları birçok belgeyi dijital ortamda kabul etmekte olsa da, bazı belgelerin noter tasdikli ve fiziki olarak sunulması gerekebilir. Belgeler, hem şirketin kendisine ait hem de şirketi kuracak yatırımcı ve ortaklara ait olacak şekilde iki ana grupta toplanabilir.

Şirket Kuruluş Belgesi ve Lisanslar

Şirketin yasal olarak kurulabilmesi için aşağıdaki ana belgeler hazırlanmalıdır:

1. Ana Sözleşme / Kuruluş Belgesi (Founding Deed veya Articles of Association): Şirketin yapısını, ortaklık ilişkilerini, faaliyet alanlarını, sermaye yapısını ve yönetim sistemini içeren ana belgedir. Noter onaylı olması gereklidir.

2. Şirket İsmi Onayı: Ticaret Sicilinden alınacak resmi bir belgeyle şirket isminin başka bir işletme tarafından kullanılmadığı teyit edilmelidir.

3. Ticaret Siciline Kayıt Başvuru Formu: Mahkeme veya online sistem üzerinden sunulmak üzere doldurulması gereken resmi başvuru formudur.

4. Şirket Adresi Beyanı: Şirketin faaliyet göstereceği adresin yazılı beyanı ve çoğu durumda adres sahibinden alınan yazılı onay (örneğin kira kontratı ya da mülk sahibinin muvafakatnamesi) gerekir.

5. Faaliyet Konusu ve Ruhsatlar (varsa): Şirketin faaliyet alanına göre ek ruhsat ya da izinler gerekebilir. Örneğin turizm, danışmanlık, restoran işletmeciliği gibi alanlarda belediyeden veya ilgili bakanlıklardan izin alınmalıdır.

6. Banka Yazısı (Sermaye Onayı): Sermayenin yatırıldığına dair banka tarafından düzenlenen resmi belge. Geçici banka hesabına yatırılan sermaye bu yazıyla teyit edilir.

7. Vergi Dairesine Kayıt Evrakları: KDV mükellefi olacak şirketler için ek başvuru formları ve istenen belgeler sunulmalıdır.

8. Elektronik İmza (e-signature) / Kimlik Doğrulama Belgeleri: Online başvurular ve sicil işlemleri için elektronik imza veya kimlik doğrulama sistemine (NIA) kayıt yapılması gerekir.

Bu belgelerin tamamı, şirketin yasal olarak faaliyete geçebilmesi için Çek Ticaret Mahkemesi’ne sunulur. Belgelerin bazıları İngilizce sunulabilirken, çoğu durumda noter onaylı Çekçe tercümeleri istenmektedir.

Yatırımcı ve Ortaklar İçin Gerekli Belgeler

Yabancı veya yerli fark etmeksizin, şirketin kurucuları, ortakları ve yöneticileriyle ilgili de bazı belgeler hazırlanmalıdır. Bu belgeler, hem kimlik tespiti hem de yasal uygunluk açısından önemlidir.

1. Pasaport veya Kimlik Belgesi: Gerçek kişiler için geçerli bir pasaport veya ulusal kimlik belgesi. Belgenin noter onaylı ve Çekçe tercümeli hali istenebilir.

2. İkamet Belgesi: Yatırımcının ikamet ettiği adresi gösteren belge. Bazı durumlarda elektrik faturası veya resmi oturum belgesi gibi evraklar kullanılabilir.

3. Sabıka Kaydı (Gerekli Olabilir): Bazı durumlarda, özellikle yöneticilik pozisyonu üstlenecek kişiler için adli sicil kaydı istenebilir. Bu belge, yatırımcının kendi ülkesinden alınmalı ve apostil veya noter onaylı tercümesiyle sunulmalıdır.

4. Temsil Yetkisi (varsa vekil atanmışsa): Eğer şirket kuruluş sürecini bir temsilci (avukat, danışman) yürütüyorsa, noter tasdikli vekâletname gereklidir. Bu belge de Çekçe’ye çevrilmiş ve onaylı olmalıdır.

5. Tüzel Kişi Ortaklar İçin Ek Belgeler: Tüzel kişi olarak şirket ortağı olan kurumların, kayıtlı ticaret belgeleri, yönetim kurulu kararları ve temsil yetkilerini gösteren belgeler sunması gereklidir. Bu belgeler de yine apostilli veya noter onaylı şekilde ibraz edilmelidir.

Bu belgeler olmadan şirket kuruluş işlemleri başlatılamaz ve gecikmeler yaşanabilir. Belgelerin hazırlanması sürecinde profesyonel danışmanlık almak, işlemlerin hem hızlanmasını hem de doğru yapılmasını sağlar. Ayrıca, Çek Cumhuriyeti makamlarının belgelerde aradığı standartlar ve formatlara dikkat edilmesi büyük önem taşır.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurarken Gerekli Sermaye

Çek Cumhuriyeti’nde bir şirket kurarken göz önünde bulundurulması gereken en önemli unsurlardan biri sermaye yapısıdır. 2025 yılı itibarıyla Çek ticaret hukuku, farklı şirket türleri için minimum sermaye gerekliliklerini açıkça tanımlamış durumdadır. Bu düzenlemeler yatırımcıya hem bir güvence hem de şirketin ciddiyetini yansıtan bir yapısal temel sunar. Sermaye, şirketin kuruluşu sırasında beyan edilir ve genellikle kuruluş öncesinde şirket adına açılan banka hesabına yatırılarak belgelenir.

Çek Cumhuriyeti’nde Sermaye Gereksinimleri

Sermaye gereksinimleri, kurulacak şirketin türüne göre değişiklik gösterir. En yaygın iki şirket türü olan limited şirket (s.r.o.) ve anonim şirket (a.s.) için sermaye şartları farklıdır.

1. Limited Şirket (s.r.o.):

Asgari sermaye gereksinimi: Sadece 1 Çek Kronudur (CZK).

Bu miktar semboliktir ve 2014 yılında yapılan reformla düşürülmüştür.

Ancak, pratikte daha yüksek sermaye koymak önerilir çünkü bu durum şirketin güvenilirliğini artırır.

Her bir ortağın en az 1 CZK tutarında sermaye koyması yeterlidir.

Sermaye, kuruluş öncesinde açılan bir banka hesabına yatırılarak belgelenir.

2. Anonim Şirket (a.s.):

Asgari sermaye gereksinimi: 2.000.000 CZK (yaklaşık 80.000 EUR) veya borsa yoluyla kurulacaksa 20.000.000 CZK.

Kuruluş anında bu tutarın en az %30’unun ödenmiş olması gerekir.

Hisseler nama yazılı veya hamiline yazılı olabilir.

Yüksek sermaye gereksinimi, daha büyük yatırımlar ve halka açılma planları olan şirketler için uygun yapı sunar.

Diğer Yapılar:

Şube (branch): Ayrı bir sermaye gereksinimi yoktur çünkü bu bir tüzel kişilik değildir. Ancak, faaliyet kapsamına göre finansal güvence sunulması istenebilir.

Temsilcilik ofisi: Ticari faaliyet yürütmediği için sermaye beyanı gerekmez.

Şirketin sermayesi, sadece bir yasal formalite değil, aynı zamanda işletmenin güvenilirliği, kredi değerliliği ve ticari ilişkilerdeki itibarı açısından da belirleyicidir. Özellikle tedarikçi ve banka ilişkilerinde, yüksek sermaye daha güçlü bir profil yaratır.

Sermaye Yatırımı İçin Yasal Düzenlemeler

Çek Cumhuriyeti, şirket sermayesinin beyanı ve yatırımı konusunda oldukça net ve şeffaf düzenlemelere sahiptir. Bu düzenlemeler, sermayenin kaynağını, yatırılma yöntemini ve kayıtlara geçirilme süreçlerini kapsamaktadır.

1. Banka Hesabı Açılışı: Şirket kurulmadan önce, şirket adına geçici bir banka hesabı açılır. Bu hesap, sermayenin yatırılacağı yerdir ve banka, yatırılan tutarı belgeleyen resmi bir yazı verir.

2. Sermaye Beyanı: Ana sözleşmede her ortağın koyacağı sermaye tutarı açıkça belirtilmelidir. Bu tutar, şirketin Ticaret Siciline tescili sırasında dikkate alınır.

3. Fiziksel veya Nakit Olmayan Sermaye: Sermaye nakit olarak yatırılabileceği gibi taşınır/taşınmaz mallar, fikri mülkiyet hakları, ekipman, yazılım gibi nakit dışı (in-kind) varlıklarla da karşılanabilir. Ancak bu tür sermaye yatırımları için yeminli değerleme raporu gerekir.

4. Sermayenin Kilitlenmesi: Şirket kuruluş süreci tamamlanana kadar yatırılan sermaye banka hesabında “kilitli” olarak tutulur. Şirketin resmen kurulmasıyla bu sermaye serbest kalır ve şirketin kullanımına açılır.

5. Vergi Otoriteleri ile Bildirim: Sermaye yatırımı ve şirket kuruluşu, vergi dairesine otomatik olarak bildirilir. Eğer şirket KDV mükellefi olacaksa, sermaye düzeyi bu başvuruda dikkate alınır ve güven unsuru olarak değerlendirilir.

6. İleriye Yönelik Artırım: Şirketler kurulduktan sonra da sermaye artırımı yapabilir. Bu işlem de Ticaret Siciline kayıtla mümkündür ve mevcut ortakların onayı gerekir. Sermaye artışı genellikle büyüme planları veya kredi kapasitesini artırmak amacıyla yapılır.

Sonuç olarak, Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurarken sermaye yapısını dikkatli belirlemek, sadece yasal gereklilikleri karşılamakla kalmaz, aynı zamanda şirketin büyüme potansiyelini ve kurumsal güvenilirliğini de doğrudan etkiler. Özellikle yabancı yatırımcılar için sağlam bir sermaye yapısı, hem vize işlemleri hem de banka ilişkileri açısından avantaj sağlar.

Çek Cumhuriyeti Vergi Sistemi ve Şirket Vergisi

Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet gösterecek yerli veya yabancı sermayeli şirketler için vergi sistemi, şeffaf, düzenli ve Avrupa Birliği normlarına uygun bir yapıya sahiptir. 2025 yılı itibarıyla vergi yükümlülükleri, şirketin faaliyet gösterdiği alana, büyüklüğüne ve çalışan sayısına bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Vergi sistemi sadece gelir ve kurumlar vergisinden ibaret değildir; sosyal güvenlik, sağlık sigortası, katma değer vergisi (KDV), stopaj vergisi ve yerel vergiler gibi birçok kalemden oluşur.

Çek Cumhuriyeti Vergi Oranları

Vergi oranları bakımından Çek Cumhuriyeti, Avrupa ortalamasına kıyasla yatırımcı dostu bir yapı sunar. Sabit oranlı vergilendirme sistemi, şirketlerin vergi planlamasını kolaylaştırır.

Vergi Türü	Oran (%)	Açıklama
Kurumlar Vergisi (Corporate Income Tax)	21%	Tüm şirket kârı üzerinden alınır. Vergi yılı sonunda beyan edilir.
KDV (Katma Değer Vergisi / VAT)	21% (standart), 15% ve 10% (indirimli)	Mal ve hizmet türüne göre değişir.
Gelir Vergisi (Şahıslar İçin)	%15 + %23 (belirli gelir düzeyinden sonra)	Şirket ortaklarının veya serbest çalışanların gelirleri için geçerlidir.
Stopaj Vergisi (Withholding Tax)	%15-%35	Temettü, faiz, telif gibi gelirlerde uygulanır. Çifte vergilendirme anlaşmalarına göre değişebilir.
Mülk Vergisi (Property Tax)	Belediye tarafından belirlenir	Şirketin sahip olduğu taşınmazlara göre ödenir.
Araç Vergisi (Road Tax)	Motor hacmine göre değişir	Şirket aracı varsa ödenmesi zorunludur.

KDV açısından, yıllık cirosu 2 milyon CZK’yı (yaklaşık 80.000 EUR) aşan şirketlerin KDV mükellefi olması zorunludur. KDV yükümlüsü olan şirketler, her ay veya üç ayda bir beyanda bulunmak ve ödemelerini gerçekleştirmekle yükümlüdür.

Şirket Vergisi ve Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri

1. Kurumlar Vergisi (Corporate Income Tax – CIT): Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren tüm şirketler, kazançları üzerinden %21 oranında kurumlar vergisi öder. Vergi dönemi genellikle takvim yılı ile çakışır. Yıl sonunda mali bilançolar hazırlanır ve beyanname verilir. Şirketin zarar etmesi durumunda vergi ödemez ancak zararı ileri yıllara devredebilir (maximum 5 yıl). Bazı Ar-Ge, çevresel yatırım ya da ihracat teşvikleri sayesinde vergi indirimi alınabilir.

2. KDV Kaydı ve Uygulaması: KDV’ye tabi olan şirketler, mal ve hizmet satışı sırasında %21 oranında KDV tahsil eder ve alış giderlerinden düşebilir. Bazı ürün ve hizmetlerde (örneğin ilaç, kitap, konaklama) %15 veya %10 gibi indirimli oranlar uygulanır. KDV beyannameleri dijital ortamda sunulur.

3. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Primleri: Çek Cumhuriyeti’nde çalışan istihdam eden her şirketin, çalışan başına sosyal güvenlik ve sağlık sigortası primi ödemesi zorunludur.

Prim Türü	İşveren Payı	İşçi Payı	Toplam
Sosyal Güvenlik	%24.8	%6.5	%31.3
Sağlık Sigortası	%9.0	%4.5	%13.5
Toplam Yük	%33.8	%11.0	%44.8

Bu yükümlülükler, çalışanın brüt maaşı üzerinden hesaplanır ve her ayın sonuna kadar ilgili kurumlara ödenir. İşveren, hem kendi payını hem de işçi payını kesip yatırmakla yükümlüdür. İşçi maaşından kesilen sosyal prim ve vergiler bordroda gösterilmelidir.

4. Temettü Gelirlerinde Vergi: Şirket ortaklarına kâr payı (dividend) dağıtımı yapılırken, %15 oranında stopaj vergisi uygulanır. Ancak Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunduğundan, bu oran bazı durumlarda düşebilir veya mahsuplaşma yapılabilir.

5. E-Belediye ve Yerel Yükümlülükler: Bazı yerel idareler, işletmelere tabela vergisi, çevre vergisi veya imar vergisi gibi ilave yükümlülükler getirebilir. Bu vergiler yıllık olarak beyan edilip ödenir.

6. Vergi Beyan Takvimi: Vergi beyannameleri için genel takvim:

Kurumlar Vergisi Beyanı: Her yıl 1 Nisan’a kadar (eğer dijital beyan yapılırsa 1 Temmuz’a kadar uzayabilir)

KDV Beyanı: Her ayın 25’ine kadar

Sosyal ve Sağlık Primleri: Her ayın sonuna kadar

Çek Cumhuriyeti’nde vergi sistemine uyumlu çalışmak, cezai yaptırımları önlemek ve güvenilir bir ticari itibar oluşturmak için profesyonel muhasebe ve mali müşavirlik hizmeti almak önem taşır. Özellikle yabancı yatırımcılar için bu alanlarda uzman danışman desteği, sürecin hatasız yürütülmesini sağlar.

Çek Cumhuriyeti’nde Çalışan İstihdamı

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurarak faaliyet göstermek isteyen yatırımcılar için çalışan istihdamı önemli bir konudur. 2025 yılı itibarıyla ülkenin iş gücü piyasası, yüksek eğitim seviyesine sahip, disiplinli ve üretken çalışanlar sunmaktadır. Avrupa Birliği üyesi olması sayesinde, AB vatandaşlarının serbest dolaşımı ve istihdamı kolaylaşmıştır. Bununla birlikte, istihdam süreçleri hem yerel iş gücünü hem de üçüncü ülke vatandaşlarını kapsayan yasal düzenlemelere tabidir.

İstihdam sürecinin her aşamasında Çek İş Kanunu (Labour Code / Zákoník práce) esas alınır. İş sözleşmelerinin yazılı yapılması zorunlu olup, işveren ile çalışan arasındaki ilişkileri düzenleyen yasal temel bu kod ile belirlenmiştir.

Çalışan İstihdamı ve İş Hukuku

Çek Cumhuriyeti’nde iş hukuku, çalışanların haklarını korumaya yönelik sıkı bir denetim mekanizmasına sahiptir. Şirketler, işe alım sürecinde ve sonrasında belirli yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır.

1. İşe Alım Süreci:

AB vatandaşları için çalışma izni gerekmez. Kimlik belgesi ve sosyal güvenlik kaydı yeterlidir.

AB dışı ülkelerden gelen çalışanlar için çalışma izni ve oturum izni gerekir. Bu izinler genellikle “Çalışma Kartı (Employee Card)” adı altında tek belgede birleştirilmiştir.

İşveren, boş pozisyonu Çek İş ve Sosyal İşler Kurumu’na (Úřad práce) bildirmekle yükümlüdür.

2. İş Sözleşmesi:

Yazılı şekilde yapılması zorunludur.

Sözleşmede şu bilgiler yer almalıdır:

Tarafların kimliği

İşin niteliği ve yeri

Başlangıç tarihi

Ücret ve ödeme şartları

Çalışma saatleri

Tatil ve izin hakları

3. Deneme Süresi:

En fazla 3 ay (üst düzey pozisyonlarda 6 ay) olarak belirlenebilir.

Bu süre içinde işveren ve çalışan, sözleşmeyi gerekçesiz olarak feshedebilir.

4. Çalışma Saatleri ve Fazla Mesai:

Haftalık çalışma süresi en fazla 40 saattir.

Fazla mesai, yıllık en fazla 150 saatle sınırlıdır ve ek ücret veya serbest zamanla telafi edilmelidir.

5. İş Güvenliği ve Sağlığı:

İşveren, iş yerinde güvenli çalışma koşulları sağlamakla yükümlüdür.

İş sağlığı eğitimi ve ekipmanları temin edilmelidir.

Belirli sektörlerde zorunlu sağlık kontrolleri istenebilir.

6. İşten Çıkarma Süreci:

Geçerli bir gerekçeyle yapılmalıdır: ekonomik nedenler, çalışan hatası, reorganizasyon vb.

İhbar süresi genellikle 2 aydır.

Tazminat, çalışanın kıdemine göre belirlenir.

Çalışanlar İçin Yasal Haklar ve Sözleşmeler

Çalışanların hakları Çek İş Kanunu çerçevesinde güvence altına alınmıştır. Bu haklar, işçi-işveren dengesini korumayı amaçlar ve herhangi bir hak ihlali halinde iş mahkemeleri devreye girebilir.

1. Ücret ve Ödeme:

Asgari ücret 2025 yılı itibarıyla aylık 20.000 CZK civarındadır (yaklaşık 800 EUR).

Ödemeler banka yoluyla yapılmalı ve her ayın en geç 15’ine kadar gerçekleştirilmelidir.

Fazla mesai, gece çalışması, tatil günleri gibi durumlarda ek ücret zorunludur.

2. Tatil ve İzin Hakları:

Yıllık ücretli izin hakkı genellikle 4 haftadır.

Hamilelik, doğum izni, babalık izni ve hastalık gibi özel izin türleri de kanunla düzenlenmiştir.

Kadın çalışanlara doğum öncesi ve sonrası toplam 28 hafta doğum izni verilir (çoğul gebelikte 37 hafta).

3. Sağlık ve Sosyal Haklar:

Tüm çalışanlar sosyal güvenlik ve sağlık sigortası kapsamındadır.

Hastalık raporu alınan günlerde ilk 14 gün maaşın %60’ı işveren tarafından ödenir.

Daha sonra devlet sosyal sigorta kurumu devreye girer.

4. Sendikal Haklar ve Toplu Sözleşme:

Çalışanlar sendikaya üye olabilir ve toplu pazarlık hakkına sahiptir.

Toplu sözleşmeler, bireysel sözleşmelere göre daha avantajlı koşullar içerebilir.

5. Eğitim ve Mesleki Gelişim:

İşverenler, çalışanların mesleki eğitimini destekleyebilir.

Eğitim süresi, çalışma süresi olarak sayılabilir.

6. Sözleşme Türleri:

Belirsiz Süreli Sözleşme: En yaygın sözleşme türüdür ve iş güvencesi sağlar.

Belirli Süreli Sözleşme: En fazla 3 yıl sürebilir ve 2 defadan fazla yenilenemez.

Kısmi Zamanlı Çalışma: Esnek çalışma şeklidir ve özellikle öğrenci, ebeveyn gibi gruplarda yaygındır.

Çek Cumhuriyeti’nde iş hukuku, AB standartlarıyla entegredir ve çalışanların korunmasına öncelik verir. Bu nedenle işverenlerin, hem yasal düzenlemelere hem de etik standartlara uygun bir istihdam politikası izlemeleri büyük önem taşır. Uyumlu bir istihdam sistemi, şirketin hem yerel otoritelerle olan ilişkilerini hem de kurumsal imajını güçlendirir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurarken Yasal Gereklilikler

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurma süreci yalnızca bir kayıt işlemiyle sınırlı olmayıp, belirli yasal gerekliliklerin eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesini zorunlu kılar. Bu yasal gereklilikler, şirketin kuruluş belgesinden ruhsatlandırma sürecine kadar geniş bir yelpazeye yayılır. 2025 yılı itibarıyla ülke, Avrupa Birliği normlarına uyumlu, şeffaf ve girişimci dostu bir mevzuat sistemine sahiptir. Ancak bu sistemin gerekliliklerine uygun hareket edilmemesi, şirket faaliyetlerinin durdurulmasına ya da idari cezalara neden olabilir.

Şirket Sözleşmesi ve Yasal Düzenlemeler

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen girişimcilerin yerine getirmesi gereken ilk ve en temel yasal adım, şirketin ana sözleşmesini hazırlamak ve bunu noter onayından geçirmektir. Bu belge, şirketin hukuki kimliğini belirleyen bir çerçevedir.

Ana Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Unsurlar:

Şirketin ticari unvanı (adı)

Şirketin merkezi (adres bilgisi)

Şirketin faaliyet alanları

Şirket türü (s.r.o., a.s. vb.)

Sermaye miktarı ve ortakların pay oranları

Ortakların kimlik ve adres bilgileri

Yönetim şekli (tek müdür, yönetim kurulu vb.)

Kar dağıtımı ve sorumluluk hükümleri

Ana sözleşme, Çek Medeni Kanunu (Civil Code) ve Ticaret Yasası (Business Corporations Act) kapsamında hazırlanmalıdır. Noter huzurunda imzalanan bu belge, Ticaret Siciline kayıt için zorunludur.

Yasal Düzenlemeler:

Şirketin yasal statüsü Çek Ticaret Siciline (Obchodní rejstřík) kayıtla resmiyet kazanır.

Şirket, kayıt olduktan sonra tüzel kişilik kazanır ve vergi dairesine otomatik olarak bildirilir.

Kayıt süreci tamamlandıktan sonra faaliyet göstermeye başlanabilir.

Sermaye yatırımı, banka hesabı açılışı ve tescil işlemleri yasal süreler içerisinde tamamlanmalıdır.

Kurucu ortakların Avrupa Birliği dışından olması durumunda, bazı durumlarda oturum izni ve sabıka kaydı gibi ek belgeler istenebilir.

Şirketin faaliyetine göre, özel yasalar kapsamında ek düzenlemelere tabi olması da mümkündür. Örneğin, mali danışmanlık, sağlık hizmetleri, eğitim gibi alanlarda şirket kuracak kişilerin mesleki yeterlilik belgeleri sunması gerekebilir.

Çek Cumhuriyeti’nde İşletme Ruhsatları ve İzinler

Ticari faaliyetlerin yasal zeminde yürütülmesi için bazı durumlarda sadece şirketin kurulmuş olması yeterli değildir. Şirketin faaliyet göstereceği alana göre işletme ruhsatı ve çeşitli izinlerin alınması gerekebilir.

1. Serbest Faaliyetler (Volné živnosti):

En yaygın işletme türüdür.

Özel eğitim veya mesleki yeterlilik gerektirmez.

Örnek: Ticaret, pazarlama, yazılım geliştirme, e-ticaret vb.

Ticaret Ruhsat Dairesi’ne (Trade Licensing Office / Živnostenský úřad) yapılacak başvuru ile alınır.

2. Zanaat Faaliyetleri (Řemeslné živnosti):

Belirli bir mesleki eğitim veya ustalık belgesi gerektirir.

Örnek: Kuaförlük, marangozluk, tamircilik.

Başvuru sırasında ilgili meslek diploması veya deneyimi belgeleme zorunluluğu vardır.

3. Ruhsata Tabi Faaliyetler (Vázané živnosti):

Daha sıkı düzenlemelere tabidir.

Genellikle devlet kontrolü altındaki mesleklerde geçerlidir.

Örnek: Eczacılık, emlak danışmanlığı, muhasebecilik, eğitim danışmanlığı.

Başvuru için ilgili alanda yeterlilik belgesi, geçmiş deneyim ve bazı durumlarda sabıka kaydı gereklidir.

4. Özel İzin Gerektiren Faaliyetler:

Bazı sektörlerde (finans, medya, sağlık, turizm, ulaşım vb.) faaliyete geçmeden önce ilgili bakanlıklardan ya da yerel yönetimlerden özel izin alınması şarttır.

Ruhsat Başvuru Süreci:

Başvuru Ticaret Ruhsat Dairesi üzerinden yapılır.

Gerekli belgeler: Kimlik belgesi, şirket tescil belgesi, ana sözleşme, varsa mesleki belgeler.

Genellikle başvuru sonrası 3-5 iş günü içinde ruhsat düzenlenir.

Ruhsatlar elektronik ortamda da görüntülenebilir ve yıllık yenileme zorunluluğu yoktur (süresiz verilir).

Denetim ve Uyum:

İşletmeler düzenli olarak ruhsatlı faaliyet yürütüp yürütmedikleri açısından denetlenebilir.

İzinsiz faaliyet durumunda ağır para cezaları uygulanır ve faaliyetler durdurulabilir.

Sonuç olarak, Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurarken yalnızca kayıt işlemleriyle yetinmek yeterli değildir. Faaliyet göstereceğiniz sektöre göre işletme ruhsatı, özel izinler ve mesleki belgelerle birlikte yasal uyumun tam olarak sağlanması gerekir. Bu süreçte uzman hukuki ve mali danışmanlık desteği almak, zaman kazandırdığı gibi yasal riskleri de en aza indirir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurmak Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Ek kaynak: Daha fazla bilgi için

Ternrise Danışmanlarını Keşfedin: Ternrise Çek Cumhuriyeti Danışmanlarını keşfedin!