Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurma 2025: Genel Bilgiler

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurmanın Avantajları

Çek Cumhuriyeti, Avrupa’nın kalbinde yer alan stratejik konumu, istikrarlı ekonomisi ve Avrupa Birliği üyeliğiyle yabancı yatırımcılar için cazip bir iş ortamı sunmaktadır. Özellikle Orta Avrupa pazarına giriş yapmak isteyen girişimciler için önemli fırsatlar barındırır. Ülkede şirket kurmak isteyen yabancı girişimciler, düşük kurumlar vergisi oranları, gelişmiş altyapı, kalifiye iş gücü ve yatırımcı dostu yasal düzenlemelerle karşılaşırlar.

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmanın sunduğu avantajlardan biri, Avrupa pazarına doğrudan erişim imkânıdır. Schengen bölgesi içinde yer alan ülke, Almanya, Avusturya, Polonya ve Slovakya gibi önemli ticaret ortaklarıyla güçlü ticari ilişkiler içerisindedir. Bu da, ihracat ve ithalat faaliyetlerini kolaylaştırır.

Ayrıca ülkede bürokrasi düzeyi birçok Avrupa ülkesine göre daha düşüktür. Şirket tescil süreçleri çevrimiçi sistemler üzerinden yapılabilmekte, noter işlemleri sadeleştirilmiş ve işlemler hızlı bir şekilde tamamlanabilmektedir. Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen Türk yatırımcılar içinse, Avrupa’ya açılan kapı olma niteliği taşır.

Kurumlar vergisi oranı 2025 itibarıyla %19’dur ve bu oran, Avrupa ortalamasına göre oldukça rekabetçidir. Ayrıca bazı bölgelerde sağlanan teşvikler ve hibeler, yatırım maliyetlerini düşürmektedir. Bu bağlamda, üretim, lojistik ve teknoloji sektörlerinde faaliyet gösterecek şirketler için cazip destek programları mevcuttur.

Yabancı yatırımcılar için bir diğer önemli avantaj da mülkiyet hakkının tamamen korunuyor olmasıdır. Yabancılar, şirket hisselerinin tamamına sahip olabilir, gayrimenkul edinebilir ve yerel girişimcilerle eşit haklara sahip olarak faaliyet gösterebilir. Bu durum, yatırımcı güvenini artırmakta ve uzun vadeli yatırımların önünü açmaktadır.

Çek Cumhuriyeti İş Ortamı ve Ekonomisi

Çek Cumhuriyeti’nin ekonomisi, sanayi ve hizmet sektörü ağırlıklı bir yapıya sahiptir. Otomotiv, makine, elektronik ve bilişim sektörleri ülke ekonomisinde başı çeken alanlardır. Skoda gibi dünya çapında bilinen markaların yanı sıra, birçok uluslararası firma da ülkede üretim ve dağıtım merkezleri kurmuştur. Bu, Çekya’yı yalnızca tüketici pazarı olarak değil, aynı zamanda üretim ve lojistik merkezi olarak da konumlandırmaktadır.

Ülkede iş gücü iyi eğitimli, disiplinli ve teknik alanlarda oldukça yetkindir. Üniversitelerden mezun olan genç nüfus, yabancı dillerde iletişim kurabilmekte ve özellikle teknoloji, mühendislik ve finans sektörlerinde çalışmak üzere hazır durumdadır. Bu da yatırımcılar için kalifiye iş gücüne ulaşmayı kolaylaştırır.

Dünya Bankası’nın “Doing Business” endeksinde yıllardır üst sıralarda yer alan Çek Cumhuriyeti, yatırım ortamının şeffaflığı ve ticari işlemlerdeki kolaylık açısından öne çıkmaktadır. Gümrük işlemleri, vergi yükümlülükleri, çalışan istihdamı gibi konular düzenli olarak modernize edilmekte ve yatırımcının önünü açacak şekilde yapılandırılmaktadır.

Finansal sistem oldukça gelişmiştir. Bankacılık altyapısı güçlüdür ve birçok uluslararası banka ülkede faaliyet göstermektedir. Yatırımcılar döviz transferlerinde ve işletme finansmanında çeşitli çözümlere kolayca ulaşabilir. Ayrıca ülkedeki düşük enflasyon ve istikrarlı para politikası, uzun vadeli yatırım planları yapan girişimciler için güvenli bir ortam oluşturur.

Çek Cumhuriyeti’nin siyasi istikrarı, demokratik yapısı ve Avrupa Birliği ile olan uyumlu ilişkileri de yatırımcıların göz önünde bulundurması gereken diğer olumlu faktörlerdendir. AB fonlarından yararlanma imkânı, ortak projeler geliştirme fırsatları ve uluslararası pazarlara entegrasyon kolaylığı, Çekya’yı iş kurmak için ideal ülkelerden biri haline getirir. ​​

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Türleri

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen yatırımcılar için farklı yapılar ve yasal statüler sunulmaktadır. Bu yapıların seçiminde yatırımcının sermaye yapısı, iş planı, risk algısı ve büyüme hedefleri belirleyici olur. Ülkedeki en yaygın şirket türleri arasında Limited Şirket (s.r.o.), Anonim Şirket (a.s.), temsilcilik ofisi ve şube açma seçenekleri yer almaktadır. Her biri farklı düzeyde sorumluluk, vergisel yükümlülük ve kuruluş süreci gerektirir.

Limited Şirket (s.r.o.)

Çek Cumhuriyeti’nde en çok tercih edilen şirket türlerinden biri olan “Společnost s ručením omezeným” (kısaca s.r.o.), Türk hukukundaki limited şirket yapısına denk gelir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için ideal bir seçenektir ve bireysel yatırımcıların da kolaylıkla tercih edebileceği bir yapıdır.

Kuruluşu oldukça basittir ve düşük sermaye gerektirir. 2025 yılı itibarıyla bir s.r.o. kurmak için asgari sermaye gereksinimi yalnızca 1 Çek Korunası (CZK) olup, pratikte yatırımcılar genellikle daha yüksek sermaye ile kurulum yapmaktadır. Şirket tek ortakla kurulabileceği gibi, çok ortaklı bir yapıda da faaliyet gösterebilir.

Yöneticiler (executive directors), şirketin günlük faaliyetlerinden sorumludur ve şirketin Çek Ticaret Sicili’ne tescil edilmesiyle birlikte resmi faaliyet başlar. Şirketin faaliyet alanı, ana sözleşmede belirtilmeli ve ticaret siciline uygun bir şekilde kaydedilmelidir. Kuruluş süreci genellikle 5-10 iş günü içinde tamamlanabilmektedir.

Vergisel açıdan bakıldığında, s.r.o. şirketler kurumlar vergisi (%19), KDV (%21 standart oran) ve çalışanlar üzerinden ödenen sosyal güvenlik katkıları gibi yükümlülüklere tabidir. Ancak iyi yapılandırılmış bir muhasebe sistemi ile bu süreçler sorunsuz yürütülebilir.

Anonim Şirket (a.s.)

Daha büyük ölçekli yatırımlar ve halka arz gibi hedefleri olan girişimciler için “Akciová společnost” (a.s.), yani anonim şirket türü daha uygundur. Bu yapı, büyük sermaye ile çalışmayı hedefleyen firmalar, üretim şirketleri veya finansal kurumlar için tercih edilmektedir.

Anonim şirket kurmak için asgari sermaye gerekliliği 2.000.000 CZK’dır (yaklaşık 80.000 Euro), eğer borsaya açık bir şirket olacaksa bu miktar daha yüksek olabilir. Şirketin hisseleri paylara bölünmüştür ve bu hisseler devredilebilir yapıdadır. Bu sayede yatırımcılar arasında hisse transferi kolaylıkla gerçekleştirilebilir.

Yönetim yapısı daha karmaşıktır: Genel Kurul (hissedarlar), Yönetim Kurulu ve Denetleme Kurulu olmak üzere üçlü bir sistemle faaliyet yürütülür. Bu, daha fazla şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlar ancak aynı zamanda daha fazla bürokrasi anlamına da gelir.

Anonim şirketlerde kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve diğer sosyal yükümlülükler aynıdır ancak vergi planlaması ve yapılandırması daha sofistike çözümler gerektirebilir. Uluslararası yatırımcılar için hisse yapısının esnekliği ve yatırımcı girişi kolaylığı büyük avantaj sağlar.

Temsilcilik ve Şube Açma

Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet göstermek isteyen ancak tam teşekküllü bir tüzel kişilik kurmak istemeyen şirketler için temsilcilik ofisi ya da şube açmak alternatif bir yoldur.

Temsilcilik Ofisi, esasen pazarlama, araştırma veya danışmanlık faaliyetleri için kullanılan ve ticari işlem yapma yetkisi olmayan bir yapıdır. Yani, satış, fatura kesme gibi işlemler yapılamaz. Temsilcilikler, ana şirketin bir uzantısı olarak faaliyet gösterir ve daha çok pazar araştırması yapmak, bağlantı kurmak gibi amaçlarla kullanılır.

Şube (Branch Office) ise, yabancı bir şirketin doğrudan ticari faaliyet gösterebildiği bir yapıdır. Şube, kendi başına ayrı bir tüzel kişilik değildir, dolayısıyla tüm sorumluluk ana şirkete aittir. Şube tescil edildikten sonra yerel vergi numarası alır ve yerel çalışan istihdam edebilir. Vergisel anlamda Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren bir kuruluş gibi değerlendirilir.

Şube kurmak, şirketin yasal sorumluluklarını doğrudan ana şirkete bağladığı için dikkatle yapılandırılması gereken bir süreçtir. Vergisel yükümlülükler, sosyal sigorta katkıları ve çalışan hakları açısından tam kapsamlı bir yükümlülük alanı oluşturur. Ancak yatırımcının yerel pazarı tanımasına yardımcı olacak ve düşük maliyetli bir geçiş süreci sağlayacaktır.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurma Süreci

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurma süreci, net adımlara dayalı bir sistem üzerinden ilerler ve yabancı yatırımcılar için anlaşılır, öngörülebilir bir yapıya sahiptir. Süreç, doğru belgelerin hazırlanması, yasal şartların sağlanması ve resmi kaydın yapılmasıyla tamamlanır. Bu bölümde, şirket kurulumunun adımlarını ve süreç boyunca izlenecek zaman çizelgesini ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.

Şirket Kuruluşu İçin Gerekli Adımlar

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurma süreci genellikle aşağıdaki adımlardan oluşur:

1. Şirket Türünün Seçimi ve Ana Sözleşmenin Hazırlanması Yatırımcı, kuracağı şirketin türünü (s.r.o., a.s., şube vb.) belirledikten sonra şirketin ana sözleşmesini hazırlar. Ana sözleşme noter huzurunda imzalanmalıdır. İçeriğinde şirketin adı, adresi, faaliyet alanı, sermaye yapısı ve yöneticileri belirtilmelidir.

2. Sermayenin Bankaya Yatırılması Seçilen şirket türüne göre gerekli asgari sermaye, Çek Cumhuriyeti’nde bir banka hesabına yatırılır. s.r.o. şirketlerde bu miktar sembolik düzeyde olsa da, yatırımın ciddiyetine bağlı olarak daha yüksek sermaye tercih edilebilir.

3. Yöneticilerin Onayı ve Sabıka Kaydı Şirket yöneticilerinin (executive directors) adli sicil kayıtlarının temiz olması gerekir. Bu kişiler Çek vatandaşlığına sahip olmak zorunda değildir, ancak AB dışından gelenler için noter tasdikli çeviri ile sabıka kaydı talep edilir.

4. Şirket Adresinin Belirlenmesi Her şirketin ticaret siciline kayıtlı resmi bir adresi olmalıdır. Bu adres fiziksel bir ofis olabileceği gibi, sanal ofis hizmeti veren firmalardan da kiralanabilir. Adresin kira kontratı veya mülkiyet belgesi ibraz edilmelidir.

5. Ticaret Siciline Tescil Başvurusu Yukarıdaki belgeler hazırlandıktan sonra ticaret siciline (Obchodní rejstřík) başvuru yapılır. Başvuruda şirketin tüm resmi belgeleri, banka dekontları, sabıka kayıtları ve ana sözleşme ibraz edilir. Genellikle bu işlemler elektronik ortamda tamamlanabilir.

6. Vergi Numarası ve KDV Kaydı Şirketin tescilinden sonra vergi dairesine başvuru yapılır ve kurumlar vergisi numarası alınır. Ayrıca, şirketin yıllık cirosu belirli bir eşiği aşarsa (genellikle 2 milyon CZK), Katma Değer Vergisi (DPH – VAT) kaydı da zorunlu olur.

7. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Kayıtları İstihdam edilecek personel varsa, şirketin sosyal güvenlik kurumuna ve sağlık sigortası kurumuna kaydı yapılmalıdır. Ayrıca çalışanlara ilişkin bordro ve sigorta bildirimi sistemine erişim sağlanır.

8. Faaliyet İzinleri ve Lisanslar Eğer şirket belirli sektörlerde faaliyet gösterecekse (örneğin finans, sağlık, gıda, ulaşım), ek lisanslar veya özel izinler gerekebilir. Bu izinler ilgili bakanlıklar veya belediyelerden temin edilir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurulumunun Zaman Çizelgesi

Şirket kurma süreci iyi planlandığında genellikle birkaç hafta içinde tamamlanabilir. Aşağıda ortalama bir zaman çizelgesi verilmiştir:

Bu süreçlerin bazıları paralel olarak yürütülebileceği için toplam şirket kurma süresi genellikle 10-15 iş günü içinde tamamlanabilir. Ancak yabancı belgelerin çevirisi, bankaların işlem süreleri ve özel lisansların alınması gibi unsurlar bu süreci etkileyebilir. Özellikle AB dışından gelen yatırımcılar için noter onaylı belgelerin temini zaman alabileceğinden, süreç başlamadan önce evrakların eksiksiz şekilde hazırlanması önemlidir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket İçin Gerekli Belgeler

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen yatırımcıların, yasal olarak belirlenmiş bazı belgeleri hazırlamaları ve resmi makamlara sunmaları gerekmektedir. Bu belgeler hem şirketin yasal bir varlık olarak tanınmasını sağlar hem de yatırımcıların ve ortakların kimlik ve mali yapılarını belgeler. Belgelerin eksiksiz ve doğru şekilde hazırlanması, sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesi açısından büyük önem taşır.

Şirket Kuruluş Belgesi ve Lisanslar

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyenlerin hazırlaması gereken temel belgeler şunlardır:

1. Kuruluş Sözleşmesi (Zakladatelská listina / Společenská smlouva) Bu belge, şirketin yasal varlığını başlatan ana dokümandır. Eğer şirket tek ortaklıysa “Kuruluş Beyanı” (Founding Deed), çok ortaklıysa “Ortaklık Sözleşmesi” (Memorandum of Association) hazırlanır. Belge noter huzurunda imzalanmalıdır ve aşağıdaki bilgileri içermelidir:

2. Tescil Başvurusu Formu (Návrh na zápis do obchodního rejstříku) Şirketin ticaret siciline kaydedilmesi için resmi başvuru formudur. Tüm ortaklar veya yetkilendirilmiş temsilciler tarafından imzalanır ve diğer belgelerle birlikte sunulur.

3. Resmi Adres Belgesi Şirketin kayıtlı ofisinin adresini gösteren belge gerekir. Bu genellikle kira sözleşmesi, tapu ya da sanal ofis hizmet sağlayıcısından alınan yazılı onay belgesidir.

4. Banka Sermaye Dekontu Şirket sermayesinin yatırıldığını gösteren banka dekontu veya hesap özetidir. Bu belge, banka tarafından düzenlenir ve şirketin sermaye yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispatlar.

5. Yöneticilerin Atama Kararı ve İmza Beyanı Şirket yöneticilerinin kim olduğunu ve görevlerini belirten belge ile yöneticilere ait imza beyannameleri noter onaylı şekilde sunulmalıdır.

6. Faaliyet Ruhsatı veya İzin Belgesi (varsa) Eğer şirket özel bir sektörde (örneğin sağlık, finans, taşımacılık) faaliyet gösterecekse, ilgili bakanlıktan veya yerel belediyeden alınması gereken faaliyet izni veya lisans sunulmalıdır.

7. Vergi Numarası Başvuru Belgeleri Kurumlar vergisi, KDV ve diğer vergiler için başvuru yapılırken doldurulması gereken formlar ve destekleyici belgeler de başvuru dosyasına eklenir.

Yatırımcı ve Ortaklar İçin Gerekli Belgeler

Şirketin ortakları ve yöneticileri, kimlik ve yasal uygunluk açısından bazı belgeleri ibraz etmekle yükümlüdür. Bu belgeler, yatırımcıların güvenilirliğini ve yasal uygunluğunu gösterir.

1. Pasaport veya Kimlik Belgesi (Noter Onaylı ve Çevirili) Yabancı yatırımcılar için pasaport fotokopisi gerekir. Bu belge Çekçeye tercüme edilmeli ve noter onaylı olmalıdır. AB dışı yatırımcılar için bu adım özellikle önemlidir.

2. Sabıka Kaydı Belgesi Yönetici olarak atanan kişilerden, kendi ülkelerinden alınmış ve adli sicil kaydını gösteren belge talep edilir. Bu belgenin de noter onaylı çevirisi gereklidir.

3. İkamet Belgesi (varsa) Bazı durumlarda, yatırımcının veya yöneticinin ikamet adresini gösteren belge talep edilebilir. Bu belgeye, özellikle banka hesabı açma ve vergi kayıtlarında ihtiyaç duyulabilir.

4. Vekaletname (varsa temsilci aracılığıyla işlem yapılıyorsa) Şirket kuruluş işlemleri bir avukat veya danışman aracılığıyla yürütülüyorsa, yatırımcı adına işlem yapacak kişiye verilen noter onaylı vekaletname gerekir.

5. Şirket Temsilcisine Ait Bilgiler (şube veya temsilcilik için) Eğer şube açılıyorsa, ana şirketin temsilcisinin kim olduğu, iletişim bilgileri ve atanma belgeleri ibraz edilmelidir.

Bu belgelerin bazıları yerel makamlar tarafından resmi tercümanlar aracılığıyla Çekçeye çevrilmiş olmalıdır. Ayrıca birçok işlemde apostil veya uluslararası onay gerekebilir. Belgelerin eksiksiz ve düzenli hazırlanması, süreci kısaltır ve idari sorunların önüne geçer. Çek makamları genellikle belgelerdeki eksiklik ya da hatalarda süreci durdurmakta ve düzeltme talep etmektedir. Bu nedenle belgelerin profesyonel destekle hazırlanması önerilir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurarken Gerekli Sermaye

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurarken dikkate alınması gereken en önemli unsurlardan biri başlangıç sermayesidir. Ülkede şirket türüne göre değişen sermaye gereksinimleri söz konusudur ve bu sermaye sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda işletmenin finansal kapasitesini ve piyasadaki güvenilirliğini de belirler. Çek mevzuatı, yatırımcı dostu bir yaklaşımla sermaye gereksinimlerini esnek tutmakta ve bazı şirket türlerinde sembolik sermaye ile kuruluş imkânı tanımaktadır.

Çek Cumhuriyeti’nde Sermaye Gereksinimleri

Şirket türüne göre gereken asgari sermaye miktarları farklılık gösterir:

1. Limited Şirket (s.r.o.) için Sermaye Gereksinimi: Çek Cumhuriyeti’nde en çok tercih edilen şirket yapısı olan limited şirketler (s.r.o.) için asgari sermaye tutarı sadece 1 CZK’dır. Bu sembolik tutar, yabancı girişimcilerin kolayca şirket kurabilmelerine olanak sağlar. Ancak bu durum, işletmenin kredibilitesi ve operasyonel gücü açısından genellikle daha yüksek bir sermayenin yatırılmasını gerekli kılar.

Çoğu yatırımcı, pratikte en az 10.000 – 100.000 CZK arasında bir sermaye ile kuruluş yapmayı tercih eder. Bu sayede işletme kuruluşunun ardından kira, personel, yazılım, vergi gibi operasyonel masraflar için güçlü bir başlangıç yapabilir.

2. Anonim Şirket (a.s.) için Sermaye Gereksinimi: Anonim şirketler (a.s.), büyük ölçekli ve genellikle yatırımcı veya hisse senedi ile sermaye artırımı düşünen şirketler için uygundur. Bu şirketler için asgari sermaye tutarı 2.000.000 CZK’dır. Eğer şirket halka açık bir yapıda olacaksa, bu tutar daha da yükselebilir. Anonim şirketlerde sermaye, hisse senetlerine bölünerek ortaklar arasında paylaştırılır.

Bu sermaye nakit veya ayni sermaye olarak karşılanabilir. Ayni sermaye (örneğin araç, gayrimenkul, ekipman) değerleme uzmanı tarafından belirlenmeli ve resmi raporla desteklenmelidir.

3. Şube ve Temsilcilik için Sermaye Gereksinimi: Şube açılışlarında Çek Cumhuriyeti yasaları asgari sermaye zorunluluğu getirmez. Çünkü şube, ana şirketin bir uzantısı olarak kabul edilir ve tüm mali yükümlülükler merkez şirkete aittir. Temsilcilikler ise ticari faaliyet yürütmediğinden herhangi bir sermaye gerektirmez. Ancak ofis kirası, personel giderleri ve operasyonel masraflar için pratikte belirli bir fon ayrılması gerekir.

Sermaye Yatırımı İçin Yasal Düzenlemeler

Yatırımcıların sermaye yatırırken uymaları gereken bazı yasal prosedürler ve düzenlemeler mevcuttur:

1. Banka Hesabı Açılışı ve Sermaye Yatırımı: Şirket kuruluş belgelerinin hazırlanmasının ardından, geçici bir banka hesabı açılır ve sermaye bu hesaba yatırılır. Banka, yatırılan tutarı teyit eden resmi bir dekont veya belge düzenler. Bu belge, şirketin ticaret siciline kaydı sırasında sunulmak zorundadır. Şirket kaydından sonra bu geçici hesap aktif hale getirilir ve şirketin operasyonel hesabı olur.

2. Sermayenin Ayni Olarak Yatırılması: Yatırımcılar sermayeyi sadece nakit değil, ayni olarak da sunabilir. Bu tür durumlarda sunulan mal veya hizmetin değeri, yeminli bir değerleme uzmanı tarafından raporlanmalıdır. Rapor noter huzurunda hazırlanır ve kuruluş dosyasına eklenir.

3. Sermayenin Kullanım Kısıtları: Bazı durumlarda, sermayenin şirket kaydı tamamlanmadan kullanılması yasaktır. Bankadaki fonlar ancak şirket ticaret siciline kaydedildikten sonra serbest bırakılır. Bu süreçte banka hesabı yalnızca sermayeyi bloke etme amacıyla kullanılır.

4. Ortaklar Arasında Sermaye Paylaşımı: Ortaklar sermayeye eşit veya orantılı olarak katkıda bulunabilir. Ana sözleşmede her bir ortağın katkısı, oy hakkı ve kar payı dağılımı açıkça belirtilmelidir. Eğer bir ortak ayni sermaye sunuyorsa, diğer ortakların onayı alınmalı ve bu durum açıkça belgelenmelidir.

5. Sermaye Artırımı ve Azaltımı: Şirket kurulduktan sonra sermaye artırımı veya azaltımı yapılabilir. Ancak bu işlem noter onaylı Genel Kurul kararı ve ticaret siciline bildirimle mümkündür. Sermaye artırımı yapılacaksa, yeniden banka dekontu veya ayni sermaye değerleme raporu sunulmalıdır.

Çek Cumhuriyeti, yatırımcıların esnek ve maliyet-etkin yollarla şirket kurabilmesi için sermaye düzenlemelerinde liberal bir yaklaşım benimsemektedir. Özellikle küçük işletmeler için düşük sermaye ile hızlı kurulum imkânı sağlarken, büyük ölçekli girişimler için de güçlü sermaye yapısını destekleyen yasal mekanizmalar sunmaktadır. Bu denge, ülkeyi her ölçekte girişimci için cazip hale getirmektedir.

Çek Cumhuriyeti Vergi Sistemi ve Şirket Vergisi

Çek Cumhuriyeti, şeffaf ve yatırım dostu bir vergi sistemine sahiptir. Ülkedeki vergi oranları Avrupa ortalamasına kıyasla rekabetçidir ve özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için teşvik edici bir yapı sunar. Yabancı yatırımcılar için net ve öngörülebilir vergi kuralları, hem finansal planlama hem de uzun vadeli yatırım stratejileri açısından büyük avantaj sağlar. Vergi yükümlülükleri, kurumlar vergisi, KDV, gelir vergisi, sosyal güvenlik ve sağlık sigortası gibi temel kalemlerden oluşur.

Çek Cumhuriyeti Vergi Oranları

Çek Cumhuriyeti’nde 2025 yılı itibarıyla geçerli olan başlıca vergi oranları şu şekildedir:

Vergi beyanları elektronik sistem üzerinden yapılır ve kayıtlı mali müşavirler aracılığıyla yönetilir. Yabancı şirketler de Çek vergi sistemine dahil olur ve yerel vergi numarası almak zorundadır.

Şirket Vergisi ve Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri

1. Kurumlar Vergisi (Corporate Income Tax): Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren tüm şirketler, elde ettikleri net gelir üzerinden %19 oranında kurumlar vergisine tabidir. Bu vergi, yıllık bilanço ve gelir tabloları temel alınarak hesaplanır. Vergi matrahı, ticari kâr üzerinden yasal giderler ve amortisman düşüldükten sonra belirlenir.

Yatırımları teşvik etmek amacıyla bazı sektörler (örneğin AR-GE, çevre teknolojileri, sanayi bölgeleri) için vergi indirimi veya muafiyetler sunulmaktadır. Ayrıca ilk 5 yıl boyunca kurumlar vergisinden muafiyet sağlayan özel ekonomik bölge avantajları da mevcuttur.

2. Katma Değer Vergisi (DPH): Yıllık cirosu 2.000.000 CZK’yı aşan tüm işletmeler KDV mükellefi olmak zorundadır. Standart oran %21 olmakla birlikte bazı ürün ve hizmetlerde %15 ve %10 gibi indirimli oranlar uygulanır. KDV beyannameleri aylık veya üç aylık olarak verilir. Avrupa Birliği içinde ticaret yapan şirketler için OSS (One-Stop-Shop) sistemi entegredir.

3. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası: Çalışan istihdam eden şirketlerin sosyal güvenlik ve sağlık sigortası ödemeleri yapması zorunludur. Toplam maaşın yaklaşık %34’ü oranında bir yükümlülük söz konusudur:

Çalışanın maaşından ise %6.5 sosyal güvenlik, %4.5 sağlık sigortası kesintisi yapılır. Bu oranlar işveren ve çalışan arasında bölüşülür.

4. Temettü Dağıtımı ve Stopaj Vergisi: Şirket kârını ortaklara dağıtmak isterse, temettü dağıtımında %15 oranında stopaj vergisi uygulanır. Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunduğu için bu vergi genellikle mahsup edilebilir.

5. Transfer Fiyatlandırması: Çok uluslu şirketler için transfer fiyatlandırması kuralları geçerlidir. Şirketin kendi içindeki grup şirketleriyle yaptığı işlemler, piyasa koşullarına uygun fiyatlarla yürütülmelidir. Aksi durumda vergi otoritesi, gelir düzeltmesi ve ceza uygulayabilir.

6. Vergi İncelemeleri ve Beyanlar: Şirketlerin düzenli olarak vergi beyannamesi vermesi ve vergi kayıtlarını 10 yıl boyunca saklaması gerekmektedir. Vergi idaresi tarafından yapılan denetimlerde bu belgelerin ibrazı zorunludur. Elektronik muhasebe sistemleri ve dijital fatura sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

Çek Cumhuriyeti vergi sistemi, yatırımcıyı yoran karmaşık prosedürlerden arındırılmış, dijitalleşmiş ve anlaşılır bir yapı sunar. Gelişmiş muhasebe yazılımları ve profesyonel danışmanlarla çalışıldığında, vergi süreçleri sorunsuz ve yasalara tam uyumlu şekilde yürütülebilir.

Çek Cumhuriyeti’nde Çalışan İstihdamı

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurarak faaliyet göstermek isteyen yatırımcılar için çalışan istihdamı kritik öneme sahiptir. Ülkede iş gücü iyi eğitimli, çok dilli ve Avrupa ortalamasına göre maliyet açısından rekabetçidir. Ancak çalışan istihdamı sürecinde dikkat edilmesi gereken belirli hukuki ve idari süreçler vardır. İş hukukuna uygun şekilde hareket etmek, hem işverenin hem de çalışanın yasal haklarını koruma altına alır ve iş ilişkilerinin sağlıklı yürütülmesini sağlar.

Çalışan İstihdamı ve İş Hukuku

Çek Cumhuriyeti’nde iş hukuku, Avrupa Birliği standartlarına uyumlu ve oldukça kapsamlı bir yapıya sahiptir. Çalışanların hakları, işverenin yükümlülükleri ve sözleşme kuralları İş Kanunu (Zákoník práce) ile düzenlenmiştir. Şirketler, çalışan istihdam ederken şu süreçleri takip etmelidir:

1. İşe Alım Süreci: İşveren, çalıştıracağı kişiyi belirledikten sonra yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır. Bu sözleşme iş başlangıç tarihinden önce hazırlanmalı ve her iki tarafça imzalanmalıdır. Sözlü anlaşmalar yasal değildir.

2. İş Sözleşmesi Zorunluluğu: Her çalışan için bir iş sözleşmesi (pracovní smlouva) düzenlenmesi yasal zorunluluktur. Sözleşmede asgari olarak şu bilgiler yer almalıdır:

3. Deneme Süresi ve İşten Çıkarma: Deneme süresi en fazla 3 ay olabilir. Bu süre içinde işveren ve çalışan, herhangi bir gerekçe göstermeksizin sözleşmeyi sona erdirebilir. Süre dolduktan sonra işten çıkarmalar için geçerli bir sebep ve yazılı bildirim gereklidir. Ayrıca belirli durumlarda kıdem tazminatı yükümlülüğü doğar.

4. Çalışma Süresi: Standart haftalık çalışma süresi 40 saattir. Fazla mesai yıllık bazda sınırlıdır ve yalnızca işçinin onayıyla yapılabilir. Fazla mesai için %25 ek ödeme yapılmalıdır. Gece çalışmaları ve hafta sonu görevleri için ek oranlar geçerlidir.

5. Sosyal Güvenlik ve Sigorta Kayıtları: İşveren, çalıştırdığı kişiyi Çek Sosyal Güvenlik Kurumu’na (ČSSZ) ve Sağlık Sigortası Kurumu’na (ZP) kaydettirmelidir. Her çalışanın sosyal güvenlik numarası bulunmalı ve sigorta primleri düzenli olarak ödenmelidir.

6. Yabancı Çalışanlar İçin Ek Gereklilikler: AB dışı ülke vatandaşlarının istihdamı için çalışma izni ve oturum izni gereklidir. AB vatandaşları için çalışma izni zorunlu olmasa da kayıt bildirimi yapılmalıdır. Yabancı çalışanlar da aynı iş hukuku kapsamına tabidir.

Çalışanlar İçin Yasal Haklar ve Sözleşmeler

Çek iş hukuku, çalışanların sosyal güvenliğini ve iş güvencesini sağlamak için geniş bir koruma çerçevesi sunar. İşverenlerin, çalışanlara sağladığı haklar yasal zemine dayalı olmalı ve sözleşmelerde açıkça belirtilmelidir.

1. Asgari Ücret ve Ücret Politikası: 2025 yılı itibarıyla Çek Cumhuriyeti’nde aylık brüt asgari ücret yaklaşık 18.900 CZK seviyesindedir. İşveren, bu tutarın altında maaş ödeyemez. Ücretin yanı sıra yemek fişleri (meal vouchers), yol yardımı, prim ve ikramiye gibi ek ödemeler yapılabilir.

2. Yıllık Ücretli İzin: Her çalışanın yılda en az 4 hafta (20 iş günü) ücretli yıllık izin hakkı vardır. Eğitim, hastalık ve resmi tatiller bu sürelere eklenmez. Bazı sektörlerde veya toplu iş sözleşmeleri kapsamında bu süre 5 haftaya kadar çıkarılabilir.

3. Hastalık ve Sağlık Hakları: Çalışanlar hastalık durumunda sağlık raporu sunarak iş göremezlik bildirimi yapabilir. İlk 14 gün boyunca işveren tarafından, sonrasında devlet sosyal güvenlik sistemi tarafından ödeme yapılır. Sağlık sigortası, tüm çalışanlar için zorunludur.

4. Doğum ve Aile İzinleri: Kadın çalışanlar, doğum öncesi ve sonrası toplam 28 hafta doğum izni hakkına sahiptir. Çocuk bakım izni (parental leave) 3 yıla kadar uzatılabilir. Bu süreçte çalışan, işten çıkarılamaz ve işine dönme hakkını saklı tutar.

5. İş Güvencesi ve Ayrımcılık Yasağı: İşveren, çalışanı cinsiyet, yaş, etnik köken, din, engellilik gibi nedenlerle ayrımcılığa tabi tutamaz. Çalışanların haklarını ihlal eden işverenler para cezası veya dava riskiyle karşı karşıya kalabilir.

6. Toplu İş Sözleşmeleri ve Sendikal Haklar: Bazı sektörlerde toplu iş sözleşmeleri (kolektivní smlouva) uygulanmaktadır. Çalışanlar sendikalara üye olabilir, grev hakkını kullanabilir ve toplu müzakerelere katılabilir. İşveren, bu haklara saygı göstermek zorundadır.

7. Gizlilik ve Rekabet Yasağı: Çalışanların işten ayrıldıktan sonra belirli süreyle aynı sektörde çalışamaması için rekabet yasağı (konkurenční doložka) sözleşmeyle düzenlenebilir. Ayrıca şirket içi bilgilerin korunması için gizlilik maddeleri zorunlu hale gelmiştir.

Çek Cumhuriyeti’nde çalışan istihdamı, yalnızca iş gücünü elde etmek değil; aynı zamanda şirketin yasal ve etik sorumluluklarını üstlenmek anlamına gelir. Bu nedenle işverenlerin profesyonel İK danışmanları ve hukukçularla çalışması, hem çalışan memnuniyeti hem de yasal uyum açısından büyük önem taşır.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurarken Yasal Gereklilikler

Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak isteyen yerli ve yabancı yatırımcıların uyması gereken yasal düzenlemeler, şeffaf ve yapılandırılmış bir sistem tarafından belirlenmiştir. Şirket sözleşmesinden işletme ruhsatlarına kadar tüm süreç, hem Çek Ticaret Kanunu hem de Avrupa Birliği mevzuatlarıyla uyumludur. Yasal uyumluluk, şirketin sorunsuz şekilde faaliyet gösterebilmesi, denetimlerde sorun yaşamaması ve teşviklerden faydalanabilmesi için temel şarttır.

Şirket Sözleşmesi ve Yasal Düzenlemeler

Çek Cumhuriyeti’nde bir şirketin yasal olarak kurulabilmesi için ilk ve en önemli adım, kuruluş sözleşmesinin doğru şekilde hazırlanması ve noter onayından geçirilmesidir.

1. Kuruluş Sözleşmesi (Zakladatelská listina / Společenská smlouva): Kuruluş sözleşmesi, şirketin varlığını hukuken başlatan belgedir. İçeriği açık, detaylı ve Çek Ticaret Kanunu ile uyumlu olmalıdır. Tek ortaklı şirketlerde bu belgeye kuruluş beyanı (Founding Deed), çok ortaklı yapılarda ise ortaklık sözleşmesi (Articles of Association) denir.

Sözleşmede yer alması gereken temel unsurlar:

Bu sözleşme noter huzurunda imzalanmalı ve tescil başvurusuna eklenmelidir. Noter onaylı sözleşme, aynı zamanda bankada hesap açarken ve vergi numarası alırken de sunulması gereken ana belgedir.

2. Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuatlar: Çek şirket hukuku, esas olarak “Obchodní zákoník” (Ticaret Kanunu) kapsamında düzenlenir. Ayrıca İş Kanunu, Vergi Kanunu ve İdari Usul Kanunu gibi birçok yan mevzuatla birlikte işler. Şirketlerin ticari sicile kayıt, vergi kaydı, çalışan istihdamı ve lisans alımı gibi tüm adımları bu yasal çerçeve içinde düzenlenmiştir.

3. Avrupa Birliği Uyum Kuralları: Çek Cumhuriyeti bir AB üyesi olduğu için şirketlerin faaliyetleri AB rekabet hukuku, çevre düzenlemeleri, tüketici hakları ve vergi mevzuatlarına da tabidir. Özellikle dijital hizmetler, e-ticaret ve finans sektörlerinde faaliyet gösterecek şirketler için AB’nin GDPR gibi regülasyonlarına uyum zorunludur.

4. Yasal Temsilci ve Sorumluluklar: Her şirketin en az bir yasal temsilcisi (executive director veya statutory body) olmak zorundadır. Bu kişi, hem şirketin idari işlerinden hem de hukuki sorumluluklarından yükümlüdür. Yabancı yatırımcılar, yerel bir temsilci atamakla yükümlü değildir, ancak yerel hukuk danışmanı bulundurmak avantaj sağlar.

Çek Cumhuriyeti’nde İşletme Ruhsatları ve İzinler

Şirketin faaliyet gösterebilmesi için yalnızca kuruluşun tamamlanması yeterli değildir; belirli sektörlerde ek işletme ruhsatları ve özel izinler alınması gerekmektedir.

1. Genel Ticari Faaliyet Bildirimi (Trade Licence – Živnostenský list): Şirketler, genel ticari faaliyet gösterecekse (danışmanlık, hizmet sektörü, IT, e-ticaret vb.) Ticaret Ruhsatı Ofisi’ne başvurarak “živnost” adı verilen ruhsatı almalıdır. Bu ruhsat üç kategoriye ayrılır:

2. Belediye Ruhsatları ve Çevresel İzinler: Bazı sektörlerde faaliyet göstermek için yerel belediyeden onay alınması gerekir. Özellikle restoran, otel, gıda üretimi, tarım, enerji, taşımacılık gibi alanlarda çevresel etki raporu, hijyen ruhsatı, yangın güvenliği sertifikası gibi ek belgeler talep edilebilir.

3. AB Dış Ticaret ve İthalat-İhracat İzinleri: Uluslararası ticaret yapacak firmalar için gümrük numarası (EORI) alınmalı ve AB Gümrük Mevzuatına uygunluk sağlanmalıdır. Ayrıca belirli ürün grupları (ilaç, silah, kimyasal maddeler vb.) için ithalat/ihracat izni gereklidir.

4. Dijital Faaliyetler ve GDPR Uyum Belgeleri: Eğer şirket veri topluyorsa (e-ticaret, müşteri veritabanı vb.) AB Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) kapsamında veri sorumlusu bildirimi yapılmalı, gizlilik politikaları ve kullanıcı aydınlatma metinleri hazırlanmalıdır.

5. Finans ve Fintech Şirketleri İçin Lisanslar: Bankacılık, kripto para, ödeme sistemleri ve sigorta gibi finansal alanlarda faaliyet gösterecek şirketler için Çek Ulusal Bankası (ČNB) tarafından verilen lisanslar zorunludur. Bu süreç detaylı bir başvuru, sermaye kanıtı ve uyumluluk denetimi gerektirir.

Yatırımcılar, faaliyet alanlarına göre gerekli ruhsatları doğru belirlemeli ve eksiksiz başvuru dosyası sunmalıdır. Yanlış veya eksik ruhsatla yapılan faaliyetler para cezası, lisans iptali veya şirketin askıya alınması gibi ciddi yaptırımlara yol açabilir. Bu nedenle ruhsatlandırma süreci profesyonel danışmanlık desteği ile yürütülmelidir.

Çek Cumhuriyeti’nde Şirket Kurma 2025 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Ek kaynak: Daha fazla bilgi için

Ternrise Danışmanlarını Keşfedin: Ternrise Çek Cumhuriyeti Danışmanlarını keşfedin!